Matthew Clarke

An Radyo 007

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Shop – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Tregajorran” – Bagas Degol ha Dalla
  • “Does dim mwy o win” – Dorcas
  • “Chase the ace” – Mec Lir
  • “Anni war an woen” – Graham Sandercock
  • “Seulabrys” – Simon Glanville
  • “Roisín dubh” – The Dubliners
  • “Diskwedh dhymm an towl” – Kensey
  • “Jyg Korolli” – Cam Kernewek
  • “Oll avel onan” – Brother Sea

Nowodhow an Seythen

Yma avonsyans y’n towl dhe wul klavji nowydh yn Kernow rag benenes ha fleghes.

Konfirmys gans Trest Klavjiow Kernow Rial bos degemerys an mona dhe dhasworra an asrann yeghes kolon.

Arghans re beu gorrys yn y le rag daswul systemow tredanek ynwedh.

Heb an dhew ragdres ma, ny via possybel dhe dhalleth an klavji nowydh.

***

Dew esel senedh Sen Stevan re gewsis erbyn pesya gans hwilas oberydh privedh rag Ayrborth Kernow.

Konsel Kernow re beu owth assaya kavos kevambos y’n misyow yw passys.

Ben Maguire ha Noah Law a grys nag yw possybel kowlwul an kevambos ha’n tybyans a dalvia gesys dhe goedha.

***

Yma gweythyow fordh dhe dhasfurvya Kowfordh Essa bys y’n pympes warn ugens mis Hwevrer.

Deges a vydh an fordh dredho ynter eth eur y’n nos ha hwegh eur y’n myttin.

Kost an ragdres a vydh pymp milvil peuns warn ugens.

Y fydh kerri gidys dhyworth Karkil hag a-hys an B3271 ha Fordh Ogledh.

***

Ha kildennys a vydh skath-sawya Aberfala.

An Richard Cox Scott re dheuth dhe benn bewnans gonisadow.

An skath a dhallathas servya nans yw peder bledhen warn ugens.

Gelwys veu kansweyth y’n prys na ha sawya dewdhek bewnans ha gweres moy es seyth-kans person.

***

Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy nessa seythen.

 

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Kembra – Kembra Warlinen

Tri delinyans yn gis ‘Banksy’ re omdhiskwedhas dre nos an pymthegves a vis Genver a-dreus Kembra yn Denbishire ha Flyntshire. An tri delinyans, deskrifys avel ughel aga gnas, a dhiskwedh bugh, oula, ha marghek. An kynsa o an bugh orth fos diwotti kyns an Tavarn Derwen, yn kres an dre Mold. Tus teythyek re wrug skeusennow anedha aga honan owth omwul kodra an bugh.

An oula a omdhiskwedhas nebes diwettha y’n keth nos orth savla-kyttrin yn Trefnant, hag ena an marghek yn park-kerri yn Ruthin. Yma tus ow keheveli an marghek gans Owain Glendwr. Nyns yw sur i dhe vos ober Banksy mes yma tus ow pysi bos an oberennow artweythek difresys awos aga gnas ughel. Drefenn bos gwrys dew a’n lymnansow orth fos drehevyansow privedh konsel Denbeighshire re leveris nag yw travyth a yllons i gul rag gwitha an oberennow.

 

Iwerdhon – RTE

Yma governans nowydh ow pos selys yn Iwerdhon nessa dy’Mergher wosa etholansow ena. Y furv a vydh unyans gans Fianna Fail, Fine Gael ha seyth parti ranndiryel anserghek. Yntredha, yma dhe Fianna Fail ha Fine Gael hwegh ha peswar ugens kador. Gwirhaval yw etholans yn-mysk eseli an partiow rag afydhya an bargen dhe vos gwrys y’n seythun ma. Gwaytys yw an dhew barti bras dhe gommendya towlenn an governans nowydh hag y’n kas na Taoiseach nowydh a via dewisys nessa dy’Mergher. Drefenn Fianna Fail dhe waynya deg kador moy ages Fine Gael, Micheál Martin a via dewisys avel Taoiseach y’n kynsa prys, ow kul an soedh bys dew vil seyth warn ugens hag ena ledyer Fine Gael a’n siwsa.

 

Alban – STV

Ervirans gans an Awtourita Nija Sivil yw diwettha rann an paperweyth yw res rag lonchyansow a-dhiworth Efanderborth Saxavord, lonchva nowydh war ynys Unst hag yw an ynys a’n moyha north yn ynysow Shetland. Yma kummyas seulabrys dhe wul lonchyansow a-dhiworth an lonchva mes res yw afydhyans rag pub lonch. An lonch a veu afydhys a-gynsow a vydh hwarvos neb termyn y’n vlydhen ma hag y fydh an kynsa lonchyans plommwedhek a loerellow a-dhiworth tir an UK hag an kynsa yn Europ ynwedh. An kowethas a vydh lonchya an loerellow yw henwys Gweythva Fusenn Augsberg, kowethas Almaynek, hag a vydh an kynsa kowethas Europek dhe gavoes kummyas rag lonchyans a’n par ma. An Fusenn, henwys RFA Onan, yw deg warn ugens meter y hirder hag y hyll hi doen bern mil tri hans kilo yn resegva a-dro dhe’n norvys.

 

Mannow – BBC

Y fydh astell-ober gans medhygyon yn Mannow y’n kynsa prys yn istori. Yma dadhlans yntredha ha Manx Care yn kever arghans. Yth esa aga unyans, Kowethas Medhegel Predennek, ow kul negysyans gans Manx Care rag assaya kavoes ynkressyans a dhewdhek poynt hwegh kannsrann, mes Manx Care a leveris bos henna anaffordyadow ha profya hwegh kannsrann yn y le. Kadoryer an Kowethas Medhegel Mannow, Prakash Thiagarajan, a leveris ma nag esa hwans dhe vedhygyon gul astell-ober mes leheans aga gober dre’n deg blydhen yw passys yw ansostenadow lemmyn. Ev a leveris bos an astell-ober diswaytyek, mes nyns eus digelmyans saw daswrians an gober kellys.

 

Jerry Sethir, ow terivas a-barth ‘An Radyo’.

An Radyo 006

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • And – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen
  • ‘Golf’ – George ha Samantha

Kanow an seythen ma

  • “Tekka ha hwekka” – Hanterhir
  • “Yma o hyd” – Dafydd Iwan
  • “Kan Kernow Divres” – Tir ha Tavas
  • “Ev Chistr’ta, Laou!” / Dans Bro-Leon” – The Chieftains
  • “Gas e” – Fiona O’Cleirigh
  • “Dos a wra agan dydh” – Florence MacDonald
  • “Dúlamán” – Clann Mhic Ruairí
  • “Lavar gwir” – Skwardya

Nowodhow an Seythen

Gwav gwynn re dheuth dhe Gernow wor’tiwedh.

Kyn nag esa Nadelik gwynn dhyn ni, ergh a godhas yn feur rag mis Genver.

Rew kerri a veu stegys war an A-deg-warn-ugens dhe Jamaica Inn.

An yeynder a iselhas bys dhe boynt rew ha tredan a veu treghys yn TR5.

An gwav re weskis gonisyow yeghes ynwedh awos klevesow kepar ha fliw, kovyd, ha norawirus.

Trelosk a leveris y vos yn-dann woredhomm awos an myns a bobel ow kelwel naw-triflek.

***

Konseler Linda Taylor re skrifas dhe’gan hwegh esel senedh Sen Stefan yn unn wovyn keskows kler yntredha ha’n governans war dhigresennans.

Lyther a veu danvenys mis Gwynngala yw passys owth erghi kevambos rag Kernow yn unnik.

Byttegyns, an governans re leveris seulabrys bos hwans dhedha a worra awtoritas warbarth rag gul ranndiryow gans poblans brassa ages unn milvil ha hanter.

An styr dhyn nyni yw bos edhomm a gesunya Kernow ha Dewnens – ha dell hevel – nyns yw henna degemeradow dhe bobel a Gernow.

***

Spall a veu dyllys dhe lewyer karr wosa ev dhe vos gwelys yn kamera CCTV hag ev ow kasa atal.

Res yw dhodho tylli kans peuns ha hanter wosa seghyer MacDonalds ha hanav McFlurry dhe vos gesys ryb fordh ogas ha Sen Austell.

***

Kog a vri, Paul Ainsworth, re brenas Ostel Sen Enodoc.

An drehevyans a vir dres Dowr Kammheyl ogas dhe Garrek ha pur ogas dhe Dreth Daymer.

Ev ha’y wreg a vew boesti yn Lannwedhenek seulabrys – keffrys ha ostel y’n keth tre.

***

Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy Nessa seythen.

 

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Kembra – Herald Wales

Kaskyrghow re wrug keskerdh yn Llambed (Lampeter) a-gynsow erbynn ervirans gans Pennskol Kembra Trynsys Sen Dewi dhe waya studhyansow denseth dh’y gollji yn Kaervyrdhyn (Carmarthen). An keskerdh a veu ordenys gans Kowethas Llambed hag y teuth studhyoryon dell yw ha grasedhigyon a’n termyn eus passys rag diskwedhes gorthter dhe’n dowlenn. Ieuan Davies, pennlywyer an keskerdh ha grasedhik a’n pennskol a leveris ‘Ni a vynn diskwedhes skoedhyans rag an studhyoryon a vydh effeythys aga adhyskans yn poran gans an towlennow ma, ha kovhe dhe’n dus a wra an ervirans ma a’n effeyth gwastyek a vydh hwarvos y’n erbysieth ha gonisogeth teythyek.’

Llambed yw an kottha pennskol yn Kembra, selys yn mil, eth kans, dew warn ugens.

Dasleans profys an asrann denseth re dhallathas prederow a-dro dhe sostenadewder a adhyskans ughella yn Llambed, ha kaskyrghow a lever an ervirans dhe worfenna istori a ertach akademik y’n dre a-dreus moy ages dew kans blydhen.

 

Iwerdhon – Irish Mirror

Yma’n gewer ow kul an brassa nowodhow yn Iwerdhon, hag ergh bras ha tempredhow mar isel avel marnas dewdhek degre a wra terroes a-dreus dew warn ugens konteth. Meur a skolyow yw deges, yth esa damaj gwrys dhe dhrehevyansow pals dre boesedh ergh ha nebes tus re beu ladhas dre dhroglammow daromres. Yn diwotti yn Konteth Kork, to a goedhas dhe’n leur yn-dann boester a beswardhek meusva a ergh ow kul damaj yw dismygrivys bos a-dro dhe gans mil euro. An to o anfast hag ysytynnadow dre jynnow tredanek, pan woderris an gewer euthek an nerth tredanek dhe’n diwotti nyns o galladow dhe ynplegya an to ha poesedh an ergh a’n herdhyas dhe’n leur.

Yma gwarnyansow an gewer yeyn hag erghek dhe besya dre’n seythun ma oll.

 

Alban – Nowodhow BBC

An gewer re wrug traow erell nebes moy heudh yn Alban. Yth esa ergh ha rew ha tempeuredh mar isel avel marnas deg degre, hag eseli an Muir of Ord Curling Club re beu owth omlowenhe dre dhevnydhya rewva yn-mes rag praktisya aga sport. Yth yw onan a’n diwettha tylleryow yn Ugheldiryow Alban may hyll tus praktisya ‘Curling’ yn-mes, ha nyns yw galladow lieskweyth fyttys yn-mes drefenn nag yw yeyn lowr an gewer, mes yn pennseythun yw passys yth esa fyt, henwys ‘bonspiel’, gans moy ages hanter-kans den ow kesstrivya. Yma govenek dhedha bos chons a fyttys moy mar pes an gewer yeyn.

 

Mannow – Isle of Man Today

Skol y’n soth a Vannow re solempnyas hy degves war ugens pennbloedh a-gynsow. Scoill Phurt Le Moirrey a igoras hy darasow rag dyskyblon dhe benn mil, naw kans, peswardhek ha peswar ugens hag yth esa saw peswar ha tri ugens flogh ena y’n kynsa dydh, ha teyr stevell. Yma nebes an meyni esa y’n skol yn hy hynsa dydh owth oberi ena hwath rag gul an solempnyans. Onan anedha yw Steve Sheppherd, an porther, ev a leveris, ‘Avel porther y’n skol ma, y hyllir skrifa roll a’n traow yw res aga gul y’n myttin hag ena y skwardya wor’tiwedh – nevra ny wodhor an traow a vydh dres gans an jydh! An dra yw an moyha a-vri yw bos sur bos puptra salow rag an fleghes; yma’n tappow oll owth oberi, oll a’n privedhyow yw glan ha’n mallborthow yw anlettys.

 

Jerry Sethir, ow terivas a-barth ‘An Radyo’.

RanG #721 – Kegin Esther

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Kegin Esther der an radyo
  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • But – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Delyow Sevi/Hard Rock Miner” – Martha Woods
  • “Skeus Jacka” – Molly Bisoce
  • “Hayl dh’agan mammvro” – 4 in a bar
  • “An alargh” – Ray Chubb
  • “Goon las” – Jamie Toms ha Lauren Chandlier
  • “The furry set” – Sowena
  • “Kan Jack” – System Son Kernow
  • “Rogue’s March” – System Son Kernow
  • “Ty yw gis-dhonsyer, Melder” – Phil Knight

Nowodhow an Seythen

Yma own dhe bark enyvales gwyls yn Heyl awos lesans flu-ydhyn.
Park Paradhis a wra ughelhe bio-sekurneth ena wosa an kleves dhe vos diskudhys yn Rosusyon.
Yma mil edhen ha tri hans y’n park …yn mysk anedha paloresow.
****
Yma godros degea war seyth kresen adhyskans tevysogyon a hys Kernow.
Warlergh Konsel Kernow, ny wrug ynkressya niverow a bobel owth omrollya gansa wosa Covid.
An Konsel a garsa degea kresennow yn Reskammel, Kelliwyk, Penntorr, Essa, Lannstevan, Pennsans, ha Sen Austell.
***
Koffiji yn Kernow a veu distruys unnweyth arta y’n hager awel.
Koffiji Treth an Kastell a veu swattyes gans Bert an seythen yw passys.
An gewer arow a wrug dhe lies tyller liva ha hedhys a veu trenow ynter Loundres ha Pennsans.
****
Y fydh Boardmasters ow tehweles dhe Dewynblustri nessa mis Est.
An bagas orth y restra re leveris bos erghys moy a withysi sekurneth ena wosa seyth person a veu kemmerys dhe glavji hevlena.
Avisys yw dew ugens performyas y’n gool – ha’n Prodigy ha Raye gansa.

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Kembra – Wales Online

Yma Konsel Kerdydh ow tybi a-dro dhe dowlenn dhe ri charj brassa dhe dus gans kerri brassa rag parkya y’n sita, hag ynwedh dhe dhifenn orth kerri dres teyr mil, pymp kans kilo aga foester a ombrofya rag kummyas soedhogel dhe barkya yn ranndiryow frennys. Yma’n konsel ow prederi a-dro dhe dybyansow a ri dhifenn haval dhe gerri gans jynn a wra meur a dhefolans ynwedh.

Yma kussulyans ow pos gwrys a-dro dhe barkyans dre vras y’n sita y’n eur ma. Unyans Studhoryon Pennskol Kerdydh re dhallathas kaskyrgh er y bynn yn-dann leverel: ‘heb hedhas dhe gummyas parkya, yma’n studhyoryon ma yn-dann wodros a lettyansow a-vri dh’aga adhyskans, ha’ga bywnans pub-dydh, ow tyghtya orta avel burjysi nessa renkas.’

An konsel a vydh chanjya kummyasow-parkya godrigor a-dhiworth an argerdh herwydh an our yn argerdh dydhweyth, rag lesta orth tus ow tevnydhya an kummyas gans tressa karr. Y fydh ynwedh finwedhyans a dhew kans ha dew ugens dydh a barkyans rag godrigoryon. An konsel a lever i dhe dhegemmeres dasliv a dherivadow may hyll bos kales dhe venystra kummyasow herwydh an our ha’ga chanjya rag may pes pub kummyas godrigor dre dhydh a vydh esya rag trigoryon.

Alban: Nowodhow STV

Kowbal nowydh, an MV Glen Sannox, re dheuth nebes nessa dhe vos devnydhys rag gonisyow ynter ynysyow Albanek hag, yn arbennik, an gonis ynter tir-meur Alban hag Ynys Arran, hag yw gwrys gans an kowethas a wra an gonisyow, KalMak.

Delivrans an kowbal nowydh re beu treynys dre ogas seyth blydhen a-dhia y lonchyans soedhogel yn dew vil ha seytek drefenn bos res dhe Wovernans Alban sawya an negys a’n drehevis, Fergusson Marine, a-dhiworth menystrans arghansek. Godrosys veu drehevel an Glen Sannox ha’y hwoer-worhel an Glen Rosa gans an ahwer a-gynsow dhe’n dhrehevelva, ha penn soedhek Fergusson Marine, ‘John Petticrew’ a leveris “Nyns eus dout vyth an vyaj dhe’n prys ma re beu hir ha kales, hag yma keskolonnekter dhyn gans devnydhoryon kowbal re wortas gweles an jydh ma dre dermyn mar hir.” Y keworras ev; “Ha ni ow mires war-tu ha’n termyn a dheu lemmyn, agan galloes dhe aswiwa, fetha ha dyski diworth kaletteryow bras a dhiskwedh duryadowder ha kreftow agan meni, ha henn a brof talvosogeth kowrek ha ni owth ombrofya orth kevambosow y’n termyn a dheu.”

Kynsa kost an kowbal o a-dro dhe seytek ha peswar ugens milvil a beunsow, mes wosa an kudynyow gans Fergusson Marine y gost yw lemmyn a-dro dhe bedergweyth an kost na.

An Vaynorieth Vorek ha Morwitha ha Kovskrifans Lloyd re assentyas gans salowder an gorhel, ha res yw lemmyn a-dro dhe hwegh seythun a jekkyansow hag omaswonnans gans an meni kyns an kowbal dhe entra y’n gonis yn euryador an gwav.

Iwerdhon – The Irish Times

Hag an etholans ollgemmyn ow tos yn skon yn Iwerdhon, Mary Lou MacDonald, ledyores Sinn Fein re leveris a-gynsow; na vydh Kier Starmer profya etholans-govynn po ‘referendum’ dre vodh, mes an nessa governans iwerdhonek a allsa herdhya chanj mar kyll ev darbolla Loundres ev dhe vos ervirys a-dro dhe unnses. Hi a leveris “Mar ny wra an tishuk leverel yn kler bos hwans dhe wovernans Iwerdhon gul an etholansow-govynn, hag yma’n ragoberow ow tos yn rag, Stret Downing a vydh dehweles dhe’n ‘status quo’.”

Byttegyns, herwydh Sinn Fein, an dhygamenieth a yll bos dihaval yn tien mar pe diskwedhys dhe Loundres omdhalgh dihaval gans an nessa Tishuk, den a wrug bos kler bos res etholansow-govynn hag yma towlennow rag unnses ow tos war-rag.

Yth esa hi ow kewsel dy’Gwener yw passys orth hwarvos yn Dublyn rag gul poeslev dhe’n fordhow may rosa ragwir Sinn Fein dhe unnses Iwerdhonek.

“Kansblydhen a dhibarth y’gan bro yw lowr. Termyn gwiw yw lemmyn rag mires dhe’n termyn a-dheu gans govenek hag ughelhwans, hag an termyn a-dheu na a brof dasunnses” a leveris hi.

Mannow – Nowodhow BBC

Yma strateji nowydh ow pos skoedhys gans an Tynwald, Senedh Mannow. Amkan an Dowlenn Dhiogeledh Boes Dew Vil Peswar warn Ugens, hag an Strateji Ammethel Dew vil Peswar warn Ugens yw dhe lehe ynperthi boes dre dheg kannsrann rag krevhe argerdhow-boes an ynys, ha skoedhya hy hemmynieth amethi.

Menystres boes hag ammeth, Kler Barbur, a leveris bos an dhew skrif a-res rag termyn a-dheu Mannow.

An Dowlenn Dhiogeledh Boes a wra moy ynwedh; yma tybyansow a lehe skoel, gwellhe isframweyth boes teythyek hag ynkressya an dalgh a witha boes war’n ynys rag gwellhe krevder ha gwedhynder erbysiethek.

Barbur a leveris hi dhe vos kyfyansek may hyll bos kollenwys an kostennow a-ji dhe dowlarghow an Asrann Kyrghynnedh, Boes hag Ammeth.

Ynwedh, profys yw Towlenn Wodhvos Boes rag tus a bub bloedh ha towlenn gusulyek rag negysyow-boes nowydh po negysyow-boes a vynn divershe.

Prederow a-dro dhe’n towlennow re beu leveris; esel an Tynwald, Jason Mourhows, a leveris bos y bennbreder ev bos fowt a fog orth bargenyow-tir kernwerthel leundermyn. Ev a leveris dout a-dro dhe’n fordh may hyll bos kehaval ynkressyans dre dheg kansrann a askorrans boes y’n strateji dhiogeledh boes ha kosten dhe lehe ynperthyans a voes y’n strateji ammethel, ha mar pe godros a fowt a voes dredho.

Esel an Tynwald, Kryss Tomas, a leveris prederow a-dro dhe fowt a dowlargh keveylyek, yn-dann gampoella unn tiek a leveris bos an skrifow ‘skoell a dermyn martesen, awos fowt a asnodhow dh’aga delivra.’

Breten Vyghan – Le Telegramme

Fest Ilow Breton, Yaouank, re beu gwrys yn Rennes a-dhia dalleth an mis ma, re worfennas yn gorthugher dy Sadorn yw passys gans fest-nos hengovek a’n brassa yn Breten Vyghan a dhros warbarth pymp mil, peswar kans a dhonsoryon.

Ordenys veu gans Kowethas Skeudenn Bro-Roazhon, ha’n fest ma o an pympes warn ugens.

Yth esa ynno hwarvosow divers, y’ga mysk; fylmow, dyskansow dons, hwarvosow a’n gwariva ha keskusulyansow. Yth esa moy ages naw kans den ow kul rann a’n hwarvosow ma.

Kemo Veillon, lywyer artweythek an fest a leveris “Yth eson ni ow synsi an chons dhe dhasgevarghewi y’n Hel Rydhses may hwrussen ni y dhevnydhya dre ugens blydhen. Ni a vynn diskwedhes gonisogeth Breton igor hag yn-few hag yma bandow a gemmysk ilow Breton gans furvow erell yw tredanekka, a’n norvys efanna, ha punk. Yma ynwedh chons dhe vandow ow talleth dhe dhevnydhya an fest avel bord-lamma.

Jerry Sethir, ow terivas a-barth Radyo an Gernewegva.

RanG #720 – Nowodhow Broyow Keltek

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Hildebrandslied – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Sav yn-bann” – Phil Knight
  • “Hungan” – Tir ha Tavas
  • “Delyow Sevi” – Bolingey Troyl Bans
  • “Tas Tim” – An Ladron
  • “Kan an Cyder” – Pobel dhe Bennseythen Gernewek 1991
  • “Hav” – Ahanan
  • “Pandr’a wre’ta, kares?” – Skwardya
  • “Deus yn-rag Dolli” – Skwardya
  • “Rattler Reel/Ton Bewnans” – Kerensa Wright
  • “Feri Tregi” – System Son Kernow gans Jon Mills

Nowodhow an Seythen

Ostel re dhegeas yn Tewynblustri wosa bos ena kans bledhen ha pymp warn ugens.

Dell hevel, yma godros a gelli tri ugens soodh dhe Ostel Victoria ha nebes negysyow y’n kyrghyn.

Nyns yw konfirmys towlow rag an termyn a dheu hwath.

Yma ow tegea ynwedh: klub nos Berties ha tavern henwys O’Flannigans.

***
Flu-ydhyn re beu kevys yn Kernow.

Ledhys a vydh oll an ydhyn y’n bargen tir yn ogas dhe Rosusyon warlergh kedhlow an Governans.

Kylgh difresyans re beu gorrys a-derdro dhe’n tyller yn ogas dhe Varghasyow.

An kynsa prys bos kevys H-pymp-N-onan an seson ma yw.

***

Yma towl dhe wellhe sport yn Truru.

Towlow re beu gorrys a-dherag Konsel Kernow rag tyller yn Park Bosskawen.

Ledyes yw an towl gans Konsel an Cyta Truru hag arghesys gans an ‘Town Deal’.

***

Yma chons dhe wodrigoryon yn Lysardh spena dygol yn askeldro.

Lynx koth re beu prenys rag ystynna chi gwester.

Rann an jynn re beu dasfurvys avel chambour.

Yma istori dhodho a neyjya yn gwerryans Falklands.

 

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Ottomma nebes nowdhow a-dhiworth browyow an norvys Keltek

Kembra: herwydh – nation.cymru

Bagas kaskyrgh a-barth Yeth Gembra re wrug galow dhe dylleryow rag tornysi dhe dhevnydhya Kembrek y’ga gwiasva ha’ga dafar arghemmynna rag gul dhe douristieth bos “kenwerth teythyek, yn le kenwerth trevesigek”.

Kylgh yr Yeth, bagas-gwask a’n Yeth Kembrek, selys yn Gwynedh, re guntellas dustuniow a-dhiworth ogas kans hag ugens tyller-tuornyas yn Kembra, hag yth esons i owth herdhya orta dhe dhyghtya yn ewn ha kembrogyon ha sowsneger a-dhiworth Kembra, ha devnydhya moy a Gembrek y’ga negys.

An bagas a guntellas folennigow a-dhiworth kans ha peswardhek tyller-tournyas a-dreus Kembra hag etek ha dew ugens anedha a veu gwrys yn Sowsnek yn unnik ha dewdhek warn ugens anedha o diwyethek. Aga gwiasva o gweth; eth ha tri ugens o Sownsek yn unnik hag etek warn ugens o diwyethek.

Kanas touristieth an bagas, Howard Huws, a leveris “Nyns yw hemma kudynn teknolgiethek. Teknolgieth kedhlow a yll oberi yn es gans yethow dihaval: dhe-wir, unn wiasva a brofyas dewis a nebes yethow, mes heb Kembrek. Hemm yw mater a fowt a warneth, po gweth, fowt a vynnes.”

An bagas a lever “Dre skonya aswonn yeth Kembra, an tylleryow-tournyas ma a goll spas marghasa, ha diskwedhes semlant a dourystieth yn Kembra avel neppyth Sowsnek.

Huws a geworras “Res yw dhyn govynn: ple’ma Desedheger Yeth Kembra, ha hwarvsow teythyek an yeth yn hemma? A nyns yw rann aga soedh dhe avonsya devnydhyans yeth Kembra y’n norvys a genwerth? A ny via es i dhe gennertha ha gweres hwarvosow dhe denna moy a gembrgoyon?

“An eur re dheuth mayth yw res dhe’n re yw omgemmeryek rag tourystieth y’n termyn a dheu yn Kembra dhe ewnhe an studh ankemmeradow ma mar mynnons i bos tourystieth rann agan fordh a vewnans.”

Iwerdhon – Nowodhow gonisogethek herwdh Lynette Faye yn ‘Nowodhow Iwerdhonek’

Yma bagas a dri ilowydh yowynk yn Iwerdhon Kledh henwys ‘Kneecap’ ow kul effeyth bras ha kennertha tus yowynk dhe dhyski Iwerdhonek, treweythyow, yn-dann gel!

Yn erthygel yn ‘Nowodhow Iwerdhonek’ hi a lever an donn a nerth nowydh y’n seythves hag ethves degblydhynyow a dhallathas delanwes a ‘rok ha rol’ yn ilow hengovek ha dri bandow haval orth Planxty an Bothy Band ha Clannad a wrug dhe’n yeth bos ‘goyeyn’.

Hi a lever bos klewes a donn nowydh a dhasserghyans gonisogethel a-dro y’n dydhyow ma. Yn mysk Gen Z, yma goeth ha kyfyans y’n yeth ha nyns yw res dhedha a styra an yeth ha’n gonisogeth avel neppyth politek po gorth-Sowsnek. Ha rann bras an donn nowydh ma yw band a ‘rappers’ henwys ‘Kneecap’ usi ow leverel an omglywes nowydh ma rag Gen Z.

Yth esa fylm henwys ‘Kneecap’ a-dro dhe’n band, gwrys der darleser Iwerdhonek TG4, hag yw pur a-vri yn-mysk goslowysi yowynk ha herwydh Lynette, dew flogh onan a’y howethes re dhyskis Iwerdhonek dre Dualingo yn-dann gel drefenn i dhe gara Kneecap. Dell hevel, ymons i owth omwovynn prag nag esons i ow tyski Iwerdhonek y’ga skol.

Mannow – Yn nowodhow a-dhiworth Mannow Hedhyw

Towlenn re beu lonchys in Mannow rag skoedhya negysyow y’n rann-negys ostyans, didhan ha sygerans dre’n misyow kosella.’

An dowlenn ‘Hwarvos Gwav’ ha’n ‘Kesstrif Roll-Boes Mannow’ a vydh gwrys dre Wav rag assaya ynkressya devnydhans a negysyow ha spennans teythyek, owth oberi gans an Strateji Erbysieth Teythyek rag assaya surhe brasheans wostiwedh y’n rannow-negys ma.

Negysyow a yll ombrofya rag arghasans dre’n dowlenn ma a vydh provia arghans bys yn peswar ugens kannsrann a’n kost a hwarvosow avel nosow kwys hag ilow yn fyw.

Alban – Herwydh ‘The Scotsman’

Towlenn re beu lonchys yn Alban rag assaya sawya unn eghenn enesik a wydh usi ow pos peryllys yn Alban; Edhel (‘Aspen’ yn Sowsnek).

An gwydh yw ogas gyllys a-dhiworth Alban lemmyn dre dhigoeswigans ha gorbeuryans. An Roesweyth Edhel Kerngorm a vynn daskorr bewvaow rag Edhel dre vappya, brashe ha kevrenna ranndiryow gans Edhel yn Park Kennedhlek Kerngorm.

An roesweyth yw kespareth ynter an alusenn Gwydh rag Bewnans hag Awtorita Park Kennedhlek Kerngorm, hag i a vydh dri warbarth konnygyon, pennow-bros ha lywyoryon-tir rag kavoes ha daskorr an gwydh, ow kweres an enyvales-gwyls hag eghennow yn-dann wodros a drig a-dro dhedha.

Niv Byrn, soedhek towlenn orth Gwydh rag Bewnans, a leveris: “An roesweyth edhel nowydh a vydh profya govenek nowydh a vatalya erbynn goredhommow naturel ha hinek dre avonsya roesweyth a Edhel kevrennys yn ta ha yaghha.

 

Breten Vyghan – Herwydh Andrew Harding, Journalwas yn Paris rag an BBC

Yma politegoryon yowynk a-barth party pell a-dhyghow an Ralli Kenedhlek ow talleth avonsya dre Vreten Vyghan a-gynsow. Ymons i ow profya digelmyansow dhe’n kudynnow a omynvroans uskishes ha godrosow omglewys a-dhiworto.

Yma moy a dus ow krodhvola a-dro dhe goll a’ga gonisogeth awos tus estrenyek a drig warbarth yn bagasow byghan hag eskeasek heb degemmeres po yeth Frynkek po usyow teythyek, hag yma poitygyon pell a-dhyghow ow tevnydhya hemma rag kavoes skoedhyans.

Yn gwella prys, yma brassa rann a dus ow skonya hemma yn eur ma, ha polytygoryon a vo, haval orth Jad Beniguel, ugens bloedh, a’n parti a-gledh An Tal Gwerinek a lever bos kudynnow gwir dre’n draow ma, mes nyns eus digelmyans dre bolisiow a-dhyghow an Ralli Kenedhlek.

Jerri Sethir – ow terivas a-barth – Radyo an Gernewegva.

 

RanG #719 – Podkast nowydh

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Podkast nowydh – Jerry Sethir
  • Re wrellons debry caken – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Tus a bell” – Simon Glanville
  • “Toll yn penn an telynor” – Bucca
  • “Etek ha dew ugens” – Asteveryn
  • “Difun dison” – James Hawken
  • “Delyow Sevi / Hard Rock Miner” – Martha Woods
  • “Spern Gwydn on ni” – Laurie Huggett
  • “Farwel” – Brenda Wootom ha Dick Gendall
  • “Feri Tregi” – System Son Kernow gans Jon Mills
  • “Ow moren dhigeudh” – Benjad
  • “Omwith” – Graham Sandercock

Nowodhow an Seythen

Yma galowyow dhe wul pons awartha an A deg-warn-ugens dhe Plusha.
Y teu wosa unn dhroglamm moy dhe’n fordh dhibarth na.
Benyn, peswar-ugens-bloodh hy oos a verwis ena agensow.
***
Kowethas Gorhel Ethen Enesow Syllan re berformyas solempnyta selya-keyn rag Scillonian peswar.
Gwrys veu y’n garth gorholyon Piriou yn Vietnam.
Y fydh gorhel stoffys gwrys ena ynwedh – henwys vydh an Menawethan.
An dhew worhel a vydh ow konis nepprys dew-vil-hwegh-warn-ugens.
***
Marghas Amanen Resrudh re igoras.
Tyller rag bostiow ha negysyow yw gans spas rag hwarvosow.
Gwrys veu a’n drehevyans koth yn kres an dre.
***
Mordardhores a Gernow re waynyas piwas yn Kaliforni.
Yth esa Charlotte Banfield ow kemeres hy rann y’n kestrif Para-Vordhardha an Bys .
An venyn a Druru a gavas titel an bys y’n rann ‘Savla tri’.

 

RanG #718 – Gool Ilow Kammbronn

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Gol ylow Cambron – Ray Chubb
  • Wilhelm Tell – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen
  • Solempnyta testskrifow apposyansow Kernewek – Fiona O’Cleirigh

Kanow an seythen ma

  • “Holan, tan ha gwyns” – Aggie Boys
  • “Menestrouthi” – Florence MacDonald
  • “Myghal Yosef” – Merv Davey
  • “Kernow, ow thre” – Ray Chubb
  • “Anthony Payne” – Dalla
  • “Awel vase” – Dalla
  • “Gas vy a’m growedh” – Simon Glanville
  • “Kerdhes genes sy” – Dave Miller
  • “Maggi Me” – John Bolitho
  • “Hard Rock Miner” – Cam Kernewek
  • “An wrannen” – Ragamuffin

Nowodhow an Seythen

An seythen yw passys a welas diwedh hanter-tremys skolyow… ha degeans diw dornyasva veurgerys.
Tir Leti a avisyas y vos ow tegea nans yw lies seythen… byttegyns peswora mis Du y teuth nowodhow tewl bos Flambards ow tegea an darajow ynwedh.
Y fydh igor hwath Park Gwari Ferdi rag fleghes byghan… hag yma hwans a wertha an dreveglos Victorian.
Rob Lawrence a wre mos di gans y deylu…
<<rob>>>
Menystrans Flambards a leveris bos kostow re ughel ha kales ow mentena lies marghogeth.
***
Tyller istorek war Woonbrenn yw kottha ages an oos dell dybas hendhyskonydhyon kyns.
Yth esens ow palas dhe Hel Myghtern Arthur ha krysi bos peswar mil bloodh.
I a wre krysi bos drehevys y’n oosow kres.
***
Yma Konsel Kernow ow kovyn orth konselyow pluw ha tre dhe skoodhya digresennans dhe Gernow heb bos kelmys dhe dylleryow erel ha heb kavos mer.
I re skrifas dhe Angela Rayner seulabrys rag leverel bos hwans bras omma anodho.
***
Ha pennledyores Konsel Kernow Linda Taylor a wrug fetha raglev heb fydhyans.
Konseloryon a dhadhlas hy hovath wosa tressa rann anedha dhe dhervyn chons dh’y fottya yn mes a’y soodh

 

RanG #717 – Lowender

 

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Bayeux – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen
  • Lowender 2024

Kanow an seythen ma

  • “Mos mes / Wooley Monkey” – Henavek
  • “Kan Kernow Dyvres” – Tir ha Tavas
  • “Lamorna” – Tir ha Tavas
  • “An lader” – Ray Chubb
  • “Boscastle Breakdown / Zeak Waltz” – The Old Lone Gin Band
  • “Myrgh an mor” – Elizabeth Freeborn
  • “Henhwedhel Morvoren a Senara” – Hazel Curnow
  • “Tarosvannow” – Kewbanda
  • “Eles Hweg” – Graham Sandercock

Nowodhow an Seythen

An kowethas a-dryv dhe Lowender a vynn synsi obershoppys ilow gwerinek rag tus yowynk y’n vledhen nowydh.
Yma an ordenoryon ow hwilas nebonan dhe wul an ragdres ma ynter Mis Genver ha Meurth.
An ragdres yw henwys Perghenegi hag yn-dann menystrans an gool neb a veu synsys yn Resrudh y’n mis yw passys.
***
Y fydh hwarvos arbennik an mis ma dhe gesunya aktivydhyon Kernewek ha Kernewegoryon.
Y fydh obershoppys dhe dhiskwedhes prag yth yw a les dhe aktivydhyon usya agan taves.
Synsys vydh nessa warn ugens Mis Du yn Pennskol Trenmogh.
***
Hen arghanti yn Lyskerys a vydh gwerthji kyns pell ow kul prosthesys bronn rag benenes ow kodhevel kanker bronn.
Negys henwys Boost re brenas tyller yn Stret Peik.
Yma perghenores Sam Jackman ow tasfyttya an shoppa wosa gwaynya dew-kans ha pymthek warn ugens mil peuns dhyworth Konsel Kernow.
***
Hag yma performoryon ow praktisya rag Gool Ilow Kammbronn hevlena.
Y fydh tri ombrofyans – Kemysk Warbarth, Phili Mills ha Ray Chubb.
Hwi a yll aga skoodhya hwetekves mis Du dhe kwarter wosa seyth yn eglos Vethodek Wesley yn Kammbronn

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

Lowender 2024

Yth esen ni ow fylmya dhe Lowender de’ Sadorn y’n jedh.  

RanG #716 – Gweresewgh gans an dowlen ma

 

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Laha Salek – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen
  • Lowender Peran 2014

Kanow an seythen ma

  • “Delyow Sevi” – Bolingey Troylers
  • “Rattler Reel/Ton Bewnans” – Kerensa Wright
  • Ilow Bretonek – Lowender Peran 2014
  • Tyndagger dhe Lowender Peran 2014
  • “Da yw genev” – Matthi
  • “Amm dhymm kares” – Matthi
  • “Difun Dison” – James Hawken
  • “Off to California / Jim Stacey / Jack in the box” – Bagas Porthia
  • “Wassel Resrudh” – Keur Heb Hanow
  • “Ella Grace / Rogues March” – Tredanek

Nowodhow an Seythen

Lies fardel koynt re beu tirhes war arvor Kernow warlergh an kreslu.
I re beu danvenys rag hwythrans dhe wodhvos mars ens leun a dhrugys.
***
Yma own na vydh nowedhys arghesans skodhyel dhe Gernow wosa pymp bledhen warn ugens.
Yth esa mona res dhyn gans Europ y’n kensa hag ena gans governans Sen Stefan wosa Bretmes.
Byttegyns, dos dh’y benn a wra Mis Ebrel ha nyns eus nowodhow a neppyth dhe vos gorrys yn y le hwath.

***
Lowender a dhallathas an bennseythen ma yn Resrudh.
Chons da yw a omjersya gonisogeth Keltek ha Kernow.
Jowdy Davey yw ordenores an hwarvos…
<<Jowdy>>
***
Y fydh moy a weythyow pibennow gas yn Truru nessa bledhen.
Effeythya a wra Stret Kenwyn herwydh Wales and West Utilities.
I a vydh ow korra pibennow plastek y’n le a vetol.

GWERESEWGH GANS AN DOWLEN MA

Mars os dyskader Kernewek po dyskybel, my a garsa klewes dhyworthowgh. My a vynnsa kavos rekordyansow

gwrys gans klasow Kernewek; hwedhlow, gwariow, derivasow hag erel. Kestevewgh orthiv ha ni a yll keskewsel war an dra.

RanG #715 – Digresennans

  • Nowodhow an Seythen
  • Digresennans – Mark Trevethan
  • Vandalys – Nicholas Williams
  • George ha Samantha – An  Diwotti 2

Kanow an seythen ma

  • “Gas e” – Fiona O’Cleirigh
  • “Bewewgh pub mynysen oll” – Juliet Ann
  • “An Kulyek Hos” – Richard Trethewey
  • “Yth yw hi bew” – The Revivals
  • “Marner medhow” – Matt Blewett
  • “Hwysa” – Rob Reynolds
  • “Maggie May’s Dubpipe” – System Son Kernow gans Nigel Nethersole
  • “An lader” – Ray Chubb
  • “Mowes a Vedlam” – Jowan King
  • “Abostol an mor” – Phil Knight

Nowodhow an Seythen

Konsel Kernow yw an hweghves yn rol an gwettha konselyow gans tell arghesans.

Res o dhe’n konsel lenwel aswa mona hanter-kans-milvil peuns hevlena.

An konsel a lever bos gorholeth gonisyow ow tevi.
***
Y fydh tri dydh heb toll parkya yn Truru an Kevardhu ma.

An seythves, peswardhekves, ha tressa warn ugens a vydh heb kost avel rann Small Business Saturday.

An hwarvos yw synsys pub bledhen dhe skoodhya negysyow byghan kyns Nadelik.
***
Res vydh dhe’n Virji Morek Kenedhlek degea rag hwegh seythen nessa bledhen.

Ewnhes a vydh sygervaow y’n to.
***

Hag y fydh chons dhywgh prena tacklennow kyns-kerys.

Yma gwerthjiow eylgylghya owth igeri yn kresennow eylgylghya a-hys Kernow