Matthew Clarke

An Radyo 015 – Matthi yw klav hwath

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Jerry Sethir
  • Nicholas Williams

Kanow an seythen ma

  • “Tir ha mor” – Gwenno
  • “Awel vase” – Dalla
  • “Fathain” – Brian O hEadhra
  • “Lamorna” – Tir ha tavas”
  • “Mordardh” – Graham Sandercock
  • “Bys Jenna” – Molly Biscoe
  • “Re bo dhis lowena” – Skwardya
  • “Oró sé do bheatha bhaile” – Dubliners
  • “Tekka ha hwekka” – Hanterhir
  • “Tus an kastell” – Naked Feet

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Kembra Warlinenn

Yma chanjyow ow tos rag gwariva yn treveglos Portmeirion, hag yw a-vri dre’n norvys oll. An dreveglos ha lowarthow teg ogas Penrhyndeudraeth a veu desinys hag avonsys dre dheg ha dew ugens blydhen gans pennser Kembrek, Clough Williams-Ellis, gans drehevyansow yn gis Kresvorek a denn kansow a wodrigoryon pub blydhen.

Williams-Ellis a brenas an tyller yn mil, naw kans, pymp warn ugens a-dhiworth perghennogyon an tirva Aber Ia (Aber Rew yn Kernewek), hag ev a janjyas y hanow dhe ‘Portmeirion’ hag yw ‘Porth Konteth Merioneth’.

An kynsa oberenn o dhe janjya chi koth an manor yn ostell, hag ena drehevel drehevyansow arall ‘Palladian’ aga gis. Nebes anedha a veu sawys diworth leow erell ha Williams-Ellis a dheskrifas y ober avel ‘tre rag drehevyansow koedhys’.

Mes yn blydhynyow a-gynsow unn drehevyans; an wariva, re dheuth ha bos andhevnydhys. Drehevyans Rolys Gradh Dew yw, ogas dhe’n koffiji ‘Caffi Glas’ ha garth poblek ‘An Piazza’.

Yma towl nowydh gans dyghtyoryon ena dhe ystynna an drehevyans rag komprehendya spas lowr rag diskwedhyansow rag leverel istori Portmeirion.

Ombrofyans re beu dannvenys dhe Gonsel Gwynedd may hyll bos kevys kumyas drehevel rag an oberenn. Ynwedh y fydh keworrys hyns ledrek rag avonsya hedhas gans tus evredhek, koth ha teyluyow gans kadoryow-herdhya.

 

Yn Iwerdhon – RTE

Yeth Iwerdhon re beu kewsys y’n kynsa tro yn istori yn Chi Kemmyn Predennek dre brys Govynnow dhe’n Pennvenyster.

Ledyores an SDLP, Claire Hanna, a dhevnydhyas an yeth yn-dann verkya Seachtain na Gaeilge ha Dydh Sen Padraig.

Ynwedh hi a brofyas galow dhe’n Pennvenester dhe dhos yn Belfast dre’n Fleadh Cheoil, hag a veu afydhys gans Mr. Starmer.

Ms Hanna a leveris bos hemma termyn gwiw dhe dhevnydhya Yeth Iwerdhon y’n kynsa tro yn Govynnow dhe’n Pennvenester ha tus a-dro dhe’n norvys owth omdarbari solempnya ertach ha gonisogeth Iwerdhonek. Hi a geworras hy galow dhe vos gwrys gans spyrys an kowethyans dasnowydhhes ynter an UK hag Iwerdhon hag yw, dell leveris hi, poesekka ages bythkweth kyns yn-mysk studh terfyskus an norvys.

Hi a leveris ‘Pup-prys y fydh kevrenn dynn ynter an dhew ynys ma, ha poesek yw ni dhe synsi an spas dhe ystynna kowethyans pan vo kavadow.’

 

Yn Alban – STV

Darlesa dre Yeth Alban a vydh degemmeres onan poynt eth milvil a beunsow rag omdhrehevel wosa seweni fylm Drogober BBC Alba ‘An t-Eilan’. Yma’n arghasans yn towlgost dew vil pymp warn ugens bys dhe hwegh warn ugens hag a veu afydhys gans Governans Alban a-varra y’n seythun ma. An arghans nowydh a vydh ughelhe arghasans sommek rag Media Gaelige Alba bys dhe peswardhek poynt eth milvil dre’n vlydhen ow tos.

Hwithrans a-gynsow gans kowethas arghansek Ernst and Young a gavas Media Gaelige dhe wul peuns, pewardhek warn ugens diner orth pub peuns yw kevarghewys hag an arghans ow skoedhya tri hans ha dew ugens soedh, yn aga mysk, kans ha tri ugens soedh yn kemmyniethow an ynysow.

Kate Forbes, Ispennvenystres ha Skrifenyades Gaelige a leveris ‘Sewen An t-Eilean a dhiskwedh an fordh may hyll dri ranngylgh bewek darlesa der Albanek les keswlasek dhe Alban. An dowlenn a verk oes nowydh pellwolok Gaelige a allsa tenna vyajoryon dhe Alban rag skoedhya soedhow ha spasow erbysiethek yn kemmyniethow an ynysow. Rag tevi an yeth ni a vydh krevhe adhyskans der Albanek ha kevarghewi pymthek warn ugens poynt seyth milvil rag avonsya an yeth yn dew vil, pymp warn ugens dhe hwegh warn ugens.’

 

Yn Mannow – Manow Hedhyw

Yma dhe dus a gar resek gans jynn-diwros chons dhe berghenna tamm a istori Res TT, hag arwoedhyow mildiryans genesik a-dhiworth rannow unn dhe deyr ow pos strivwerthys orth gwiasva soedhogel an hwarvos a-vri.

An strivwerth yw rann a dowl dhe nowydhhe an arwoedhweyth a-dro dhe’n resegva yn dew vil peswar warn ugens, meur anedha re beu strivwerthys orth pris pur ughel seulabrys.

A-varra y’n vlydhen ma, arwoedhyow diworth rannow diw, teyr, peder, pymp ha hwegh a veu gwerthys keffrys hag arwoedhweyth diworth dew vil hag etek dhe dhew vil, onan warn ugens.

An Radyo 014 – Wosa Gool Piran

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Jerry Sethir
  • Nicholas Williams
  • Bardh meur Jenefer Lowe
  • Kanow an seythen ma
  • “Kan an tewyn” – Minko
  • “Kernow, ow thre” – Ray Chubb
  • “Chase the ace” – Mec Lir
  • “Parra hearn” – Dalla
  • “Onan hag oll” Graham Sandercock
  • “Dr MacPhail’s Trance” – Capercaillie
  • “Maggi Mw” – John Bolitho
  • “Antempna Kernewek” – Simon Glanville
  • “Bro goth agan tasow” – Keur heb Hanow
  • “Marth unn tro” – Penumbra

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – BBC

Kynsa mis Meurth o Dydh Sen Dewi yn Kembra ha keffrys ha’n solempnyansow oll, yth esa tus ow kordremena Gwriansow a’n Gwella Guinness.

Sue Taylor-Franklin ha Sam Taylor a-dhiworth Aberdare, Rhondda Cynon Taf a wrug kovskrifans a’n gwella rag benynes ow tenna jynn-ethenn, kul y les, dre bellder a ugens meter yn Llanberis, Gwynedd. Orth aga nessa assay i a’n gwrug yn dew ugens poynt pymp tri eylenn. Sue, yw hwetek ha dew ugens bloedh, a leveris; ‘Prout on ni a’gan gwrians mes yeyn o an jydh.’

Sterenn Drag Race RuPaul, Marmalade, a wrug kovskrifans a’n gwella rag an brassa myns a vleujennow dhe unn bows, gans pows gans mil, eth kans, dew ha tri ugens lilli korawys bew. An bleujennow a veu res gans negys-bleujenn Blas Y Tir.

Kestrivores y’n Great British Bake-off, Michelle Evans-Fecci a wrug kovskrifans a’n gwella dre worra rew-hweg war hwegh ha tri ugens tesenn-hanaf yn teyr mynysenn, ow kordremena an kovskrifans kyns a bymthek warn ugens.

Hag Ellyn Baker, a ober yn Lowarthow Losoniethek Kennedhlek a skrifas gans jynn-amontya; Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch yn pymthek poynt tri tri eylenn, gans unn bys hepken, rag gordremena an kovskrifans na.

 

Yn Iwerdhon – BBC

Astel-ober Yeth Iwerdhon a hwarva y’n kynsa prys bythkweth y’n seythun ma rag krodhvola a-dro dhe leheans a arghasans rag an Yeth a-dreus amal an Repoblek hag Iwerdhon Kledh.

Moy ages dew ugens kowethas a wrug rann an hwarvos ha skolyow an yeth ha kowethasow a ober gensi a hedhis oberi der hanter unn jydh.

An astel-ober a veu gwrys awos leheans arghansek gans maynorieth an yeth yn Iwerdhon oll, Foras na Gaeilge hag a veu fondys yn mil, naw kans, nownsek ha peswar ugens avel siwyans Akord dy’Gwener an Grows. Hy ober yw avonsya Iwerdhonek der Iwerdhon oll. A-dro dhe unn gwarter a’y arghans yw degemmerys dhiworth Stormont, hag a-dro dhe dri hwarter a dheu a-dhiworth Governans an Repoblek.

Foras na Gaeilge re leveris bos res a wul sawyansow a-dro dhe eth kans mil euro yn dew vil pymp warn ugens, hag y fydh res a gavoes an arghans na dre lehe arghasans rag nebes bagasow yn Iwerdhon Kledh. An ervirans ma a wrug dadhel ynter an DUP ha Sinn Fein a-dro dhe arghasans rag bagasow North-Soth.

Conchúr Ó Muadaigh, a Conradh na Gaeilge, a leveris bos homma an kynsa tro kemmynieth an Gaeltacht dhe wul astel-ober, hag ev a leveris i dhe gennertha ha shamya governansow ha’n Repoblek hag Iwerdhon Kledh rag digelmi an mater yn yniadow.

 

Yn Alban – STV

Alusennedh gwitha natur re brenas ranndir y’n Ugheldiryow yw brassa ages sita Dundi, yn dann leverel bos hemma merkboynt poesek yn argerdh a oberi erbynn barras an hin.

Yma dhe’n Trest Bewnans Gwyls Alban seyth mil, hwegh kans hag etek hekter yn Inverbroom lemmyn, hag yw y vrassa prenas a dir bythkweth.

Orth pris a seythek poynt pymp milvil a beunsow, an prenas a veu gwrys galladow gans ro a-dhiworth rias privedh, ha henn yw an brassa ro yn istori tri ugens blydhen an trest.

Yma’n tir a-dro dhe eth mildir war-soth diworth Ullapool, ha’n tir yw, y’n brassa rann towarghdir, hen koesow hanter-naturek, bargenyow-tir ha nebes lynnyn.

Pennlywores a’n trest, Jo Pike, a leveris bos a-ji y’n tir ma nebes an eghennow a’n moyha ikonek yn Alban.

Scott Renwick, tiek dhe Inverbroom a leveris ‘Pur dha yw gans agan teylu oll dhe gavoes spas a oberi gans Trest Bewnans-Gwyls Alban. Agan tas-gwynn a wayas dhe Inverbroom yn mil, naw kans, trydhek warn ugens, ha’n teylu re oberis war’n tir dre dhewdhek ha peswar ugens blydhen.

 

 

Yn Mannow – Mannow Hedhyw

Yth esa kudynn y’n seythun ma yn Porth Douglas pan dheuth ha bos an kowbal ‘Manxman’ stegys yn leys. Kowethas an Steam Packet a leveris kesunyans a did isel gwenton ha gwaskedh isel an ayr a lehas an tid moy ages dell o dargenys.

Hag an kowbal ow kwaya a-ji y’n porth ev a dheuth ha bos stegys dre dermyn berr bys pan ughelhas an tid lowr dh’y rydhhe. Kannas an kowethas a afydhas nag esa peryll vyth dhe veni, trethysi po an kowbal y honan.

Tus esa a-ji y’n kowbal hag ev stegys a veu res diskwithansow heb kost.

Sedhoryon a wra hwithrans avel ragbreder kyns an kowbal dhe dhehweles yn gonisyow herwydh usadow.

 

 

An Radyo 013 – Gool Piran

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Tre – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Kernow” – Graham Sandercock
  • “Kernow, ow thre” – Will Keating
  • “Kernewek 0v vy” – Phil Innes & Rosie Bouchard
  • “Maggi Me” – Keur Benenes Lannvab
  • “Tan y’n golon” – Brian Webb
  • “Bro goth agan tasow” – 4 in a bar
  • “Sav yn-bann” – Skwardya
  • “Gool Piran Lowen” – Matt Blewett
  • “Athelstan” – Skwardya
  • “Trelawny” – Skwardya
  • “Gwynn war dhu” – Graham Sandercock

Nowodhow an Seythen

Toll konsel a vydh ughelhas gans Konsel Kernow dre bymp kansrann saw poynt-mann-onan. Ervirys veu awos bos toll bras yn akontow an konsel. Res vydh kavos hanter-kans milvil peuns. Nebes gonisyow re beu treghys: kepar ha’n gonis handyman hag euryow igeri kresennow eylgylghya. Konsler Julian German a grodhvolas nag esa towl rag chiow affordadow nowydh. Is-pennledyer an konsel David Harris a lever bos tewedh perfydh warnedha awos dervyn brassa war wonisyow ha kostow ughella ages kyns.

***

Pennledyer an parti Reform a dheuth dhe Gernow y’n seythen yw passys. Nigel Farage a arethas dh’y barti yn Kernow dhe’n Gresen Sport KarnBre. Yth esa protest gorth-faskek synsys yn mes a’n gresen ynwedh.

***

Pennledyer Dowr South West eth dherag eseli Sen Stefan dhe worthebi orth krovolansow erbyn an gonis. Yth esa Susan Davy ena awos bos hwithrans kenedhlek yn kever dowr yn Breten Veur. Govynnys veu hi yn kever defolans y’n mor ha dowrow. 

***

Ayr-ambo Kernow re guntellas an nessa askeldro dhyworth gweythva yn Milan.

Res yw dhe’n alusen sevel dew-kans-mil peuns saw tri mil hwath awos kost an jynn nowydh dew-milvil-peuns poynt eth-pymp. An askeldro a vydh fyttyes gans daffar yn Gloustershire kyns dalleth y wonis.

***

Henn yw oll an seythen ma. Y fydh moy nessa seythen

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – BBC

Yma kevrin ow hwarvos yn treveglos henwys Dolwyddelan yn Conwy y’n eur ma, ha nebonan ow kasa tesennow maylys ryb fordh veur. Yma tesennow lymmaval, tesennow alamand ha tesennow Eccles, maylys hwath, owth omdhiskwedhes ryb an A470.

Tus usi ow triga dhe north an dreveglos a dhallathas merkya an tesennow ogas diwedh an vlydhen yw passys.

Nebes an tesennow yw pedrys, mes meur anedha yw fresk lowr dhe vos a-ji dh’aga dydh-devnydhya.

An omdhiskwedhyans koynt re beu ow hwarvos dre nebes misyow lemmyn.

An tesennow re beu gwrys gans an keth askorrer; Margaret’s Country Kitchen yn Warwick, hag an kowethas re bysis orth an dus usi ow skoellya an desennow dhe hedhi gul strol yn Park Kennedhlek Eryri.

Unn triger an dreveglos, Paul Donnelly re’s gwelas lieskweyth ha’ga synsi hag ev ow kerdhes gans y gi.

Ev a leveris, ‘Hemma re beu ow hwarvos dre nebes misyow lemmyn. Dre’n seythun ma yth esa bern bras anedha; tri a-varr y’n seythun ha dew voy dy’Gwener. Ny’s merkis vy wostalleth, mes an maylyers a dhallathas dos ha bos aswonnys hag y notis vy patron. An koyntta tra yw i dhe vos a-ji y’ga maylyer hwath – ha nebes anedha yw fresk hwath, mar kwrug nebonan aga frena, pyth yw an acheson dh’aga skoellya?’

Sur yw pubonan an tesennow dhe vos tewlis a-dhiworth karr, mes ny woer nagonan piw yw an den usi orth y wul. Yma tus teythyek ow kelwel an den an ‘phantom iced tart flinger’, ha Margaret’s Country Kitchen re wrug lavar poblek yn unn bysi orth an den a hedhi y wul.

 

Yn Iwerdhon – RTE

Kaskyrghoryon a-barth Yeth Iwerdhon re wrug dynnargh bras dhe erivirans Governans UK dhe gildenna lagha erbynn devnydhya neb yeth nag yw sowsnek yn lysow Iwerdhon Kledh.

An lagha yw a-dro dhe dri hans blydhen yn y oes; rann an Reyth Menystrans a Wirvreus yn mil, seyth kans seytek warn ugens, hag yth esa towl dh’y removya avel rann an Reyth Yeth ha Honanieth gwrys gans Governans UK yn dew vil dew warn ugens mes nevra ny veu ev gwrys.

Lywyer Conradh na Gaelige, Ciaran Mac Giolla Bhein, a leveris removyans a’n lagha ma dhe verkya prys istorek yn feur rag kemmynieth yeth Iwerdhonek y’n North.’ Ev a geworras; ‘trygh bras yw erbynn kansblydhynyow a eskeans ha disfaverans, hag ev a ri dustunians dhe nerth hag ervirans a’gan kemmynieth. Res yw bos an keth roweth dhe Sowsnek hag Iwerdhonek yn spasow poblek kevrennys oll. Henn yw semlans parder.’

Laghyas a gews Iwerdhonek, Niall Murphy, a leveris mayth yw devar Menystres a Ewnder, Naomi Long, dhe gommendya gidyans krev a aswonn an gemmynieth a Iwerdhonegoryon prest ow tevi, hag esya aga homprehendyans a-ji yn spasow ha gonisyow laghel.’

 

Yn Alban – STV

Kist grer hag ynni klopenn hag eskern re beu diskwedhys bos a-dhiworth an keth oes hag an sans a-dhiworth Orkni yw leverys bos a-ji y’n gist. An gist a veu kevys yn mis Meurth mil, naw kans ha nownsek dre oberennow meur a dhaswrians orth Penneglos Sen Magnus yn Orkni.

Yth esa nebes dout mayth o an gist tyller derowel an eskern yn mysk profyans mayth esa hi gwrys rag aga synsi nebes diwettha, y’n hwetegves kansblydhen kyns an Dasfurvyans Albanek.

Mes wosa hwithrans y oes dre garbon dewynnyek a brof an gist, ha dre gevrennans gensi, an eskern, dhe vos an keth oes ha mernans Sen Magnus.

Jenny Murray, lywyores-kuntelles yn Gwithti Shetland, re beu ow hwithra Sen Magnus po Magnus Erlendsson avel rann hy PhD. Hi a leveris ‘Dre arghasans a-dhiworth Kowethas Hendhyskonieth Orkni, y kevis vy dydh karbon dewynnyek dre dhevnydhya sampel byghan lenn an gist. Henn a dhiskwedh bos an wydhenn treghys ynter mil, peswardhek warn ugens ha mil, kans eth ha tri ugens Wosa Krist.’

An eskern a veu dasynkleudhys yn peul y’n penneglos, an le mayth esens i a-dhiworth mil, kans hanter kans bys mil, naw kans ha nownsek.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yn Mannow – Mannow Hedhyw

Boes an ynysow Philipin re deuth yn Douglas a-gynsow wosa bos igerys boesti Kasalo, hag yw an kynsa koffiji Fylypinek yn Mannow. An koffiji nowydh re beu dynnerghys yn ta gans an gemmynieth deythyek.

An negys yw lywys gans gour ha gwreg Anthony ha Roxanne Banlawi.

An dhewbries a veu awenys dre gara kegi ha hwans a gevranna boes Fylypinek gans tus a Vannow.

Styr an hanow Kasalo yw ‘den a wra kevranna’ ha henn yw an pyth a vynnyn ni gul a leveris Roxanne. Hi a leveris ‘y fynnyn ni gul spas may hyll gonisogethow metya warbarth ha bos kevrennys.’

Yma boes spisek gans kig-mogh, pysk, spisow poeth ha frutys sitrus, haval orth Adobo, Lechon Kawali ha Sisig.

I a vynn ystynna aga gonis yn boesti brassa, van-boes, ha boes kyns-darbarys rag gwerthjiow teythyek.

An Radyo 012 – Ragwel Gool Piran

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Sweeney Todd – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Roev sos roev” – The Changing Room
  • “Mar ughel yw an gwydh” – Dalla
  • “An lader” – Ray Chubb
  • “Hungan” – Phil Knight gans James Hawken
  • “Meur ras a-dhia Gernow” – Gwenno ha keur Kernewek Covid
  • “Spern Gwydn” – Laurie Huggett
  • “An Woen Dhu” – Mamvro
  • “Pysadow pystriores” – Ahanan
  • “My a gar ow hi” – Hwerydh Eledh
  • “Howlsplann” – Skwardya

Nowodhow an Seythen

Park Paradhis yn Heyl a lever bos bledhen gales a-rag. Perghenoryon a dheriv bos myns a bobel ow vysytya dhe goodha ugens kansrann a-ban dhallathas covid. Dres henna, yma own an ughelheans surheans kenedhlek neb a wra ughelhe an kostow pymp-warn-ugens-mil peuns. A-dar bos godros warnodho ena… res yw dhe’n park bos war a fliw ydhyn ynwedh.
***
Bargen-tir howlek a vydh gorrys war dir ogas dhe fordh a-derdro Goon Loggan yn Heyl.
Kummyas re beu res gans an konsel rag pymp mil panel rag dew ugens bledhen.
Kummyas a veu skonys rag tir tri mildir a-bell yn Pluw Gwynnyer.
***
Shoppys stoffys kyns-kerys re beu igerys dhe dylleryow eylgylghya a hys Kernow. I a vydh dhe Aberfala, Sen Austell, Truru, ha Gonyow Kesunys. I a vydh ow kwertha tacklow gesys ena ha neb yn studh da lowr rag bos dasusys.
***
Hag yma pobel a hys an bys ow pareusi hwarvosow Gol Piran. Hevlena, y fydh towlennow hirra yn tylleryow kepar ha Tewynblustri hag y fydh Resrudh owth usya an Varghas Amanen nowydh.

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Kembra North Yn Few

Bagas sawya a venydhyow yn park kenedhlek Eryri re beu gelwys pymthek tro y’n vlydhen ma, ha brassa rann an kudynnow rag tus ow tevnydhya medhelweyth GPS der aga klappkodh.

Blydhen bysi o rag Bagas Sawya a Venydhyow Nans Ogwen, ha res o dhedha sawya tus yn kewer dhrog ha pur wavek.

I a leveris bos brassa rann an kudynnow goheladow der hwithrans gwell a fordhow, ha kreftow tugavoes gwell. Yth esa meur a dus owth holya hynsow ‘yn tal’, heb galloes dh’aga heheveli gans an tir.

Y’n pymthek tro y’n vlydhen ma, naw anedha o rag tus o kellys, tri anedha der efeythyow a gewer yeyn drefenn nag esa dillas gwiw gansa, ha tri anedha drefenn nag esa faglenn gansa. Nyns esa saw unn galow yn unnik rag den shyndys.

 

Yn Iwerdhon – RTE

Yma skolyow nessa yn Iwerdhon ow pos gelwys dhe ombrofya yn kaskyrgh nowydh rag ynkressya an niver a bolsfastellow (defibrilators) yw kavadow yn tylleryow kemmyniethek a-dro dhe’n pow.

Towlenn nowydh re beu lonchys yn Galway, may ma studhoryon ow tevnyhdhya Towlenn Ragdyli-Dehweles gans botellow plastek dhe brena an jynnweyth goredhommek nowydh.

Yma studhoryon yn Colaiste Einde, yn Galway, ow kuntell arghans rag prena bolsfastell dre arghans a dhegemmersons i rag botellow ha kannys gwag. Pan vo prenys an jynn, y fydh gorrys yn le yn-mes ryb parkow-gwari an skol, hag yw devnydhys gans kansow a dus dre bub seythun. An tybyans a’y wul a veu profys yn kuntelles konsel studhoryon an kollji ha skoedhys gans Konsel Sita Galway keffrys ha’n Gonis Karr-Klavji kennedhlek.

Yma govenek dhe Gonsel an Sita i dhe brovia atalgistyow arbennik yn tylleryow erell rag ynkressya an myns a eylgylghyans rag an dowl ma.

Yma moy ages seyth kans studhyor yn Colaiste Einde, ha dismygis yw arghans lowr dhe vos kuntellys a-ji yn mis, mar kwrug pub studhyor eylgylghya dew votel pub seythun.

 

Yn Alban – Forres Gazette

Yma artweythyores yn Auldearn, ogas Inverness, ow profya payntya portrayans a dus rag kavoes arghans a-barth daskorrans hyns istorek an dreveglos.

Wosa solempnyans Samhain yn mis Hedra y’n vlydhen yw passys, Helen Wright a verkyas gwethheans y’n hyns ertach ha’n sinweyth a-hys dhodho.

Dell leveris hi; ‘Pan wrussyn ni gwaya dhe driga omma yn dew vil ha hwegh, yth esa hyns kler a allas bos siwys ha folennigow a allas bos kevys y’n diwotti teythyek. Y’n sinyow ha’n folennigow yth esa keyndir pur grev dhe istori Auldern, mes gyllys yw oll a henna lemmyn. Ni a dybis bos tybyans da dhe dhevnydhya an nessa hwarvos Samhain rag sevel arghans rag an ragdres.’

Avel rann an hwarvos, hi a vydh profya payntya portrayansow orth pris a bymp warn ugens peuns.

Helen, neb yw gweythyores vodhek yn gwithti Nairn, a leveris bos hwans dhedhi dasdiskwedhes istori Auldearn re beu ankevys dre vras.

Yma istori poesek yn Auldearn, yn y mysk; remenantys bewnans Pyktek, gwragh a-vri Isobel Gowdie, ha Kas Auldearn, mayth esa moy a dus ledhys ages y’n Kas Kulloden.

 

Yn Mannow – Mannow Hedhyw

Styllva Fynoderee re waynyas piwas a owr yn Piwasow Hwyskiow an Norvys dew vil pymp warn ugens yn dew glassans. Avel gwaynoryon y’n klass ‘Tylleryow Arall an Norvys’, an styllva a vydh mos war-rag rag kesstrivya gans gwaynoryon a-dhiworth Iwerdhon, Alban hag Amerika rag gwaynya an titel ‘Gwella y’n Norvys’.

Kesfondyer ha Pennstyllwas, Paul Kerruish a leveris: ‘Ni yw pes da dres eghenn gans an siwyansow marthus ma. Yth yw gwayn meur a wra ughelhe omfydhyans agan bagas Fynoderee yn Ramsey.’

Ny yllir prena an hwyski hwath, y fydh gorrys yn balyeryow a dherow rag ynkressya y oes, mes y hyllydh y assaya dre junya gans Klub Fondyer Hwyski Fynoderee.

An Radyo 011

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Pow / Bro – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Mor Hud” – Gwenno
  • “Y’n Gellian” – Ahanan
  • “Dal i gredu” – Dafydd Iwan
  • “Bora govenek” – Alice Allsworth
  • “Polka Aberfala” – System Son Kernow
  • “Tus a bell” – Simon Glanville
  • “Gray Bob/Cutty’s Wedding/Loch Carron/Gray Bob” – The Tannahill Weavers
  • “Ryb an avon / Arwenack March / Cornish March” – Henavek
  • “Tus an kastel” – Naked Feet

Nowodhow an Seythen

Myghtern Karlys, penn menyster Keir Starmer hag is-penn menyster Angela Rayner eth dhe weles Nansledan an seythen yw passys.

Myghtern Ruyvaneth Unys a vynnas diskwedhes y drev nowydh war oryon Tewynblustri.

Ev a grys bos furv da rag annedhi pobel y’n blydhynyow ow tos.

Nansledan yw furvys war Poundbury yn Dorset – war dir Dugeth Kernow ynwedh.
***
Fliw ydhyn re beu diskudhys ogas dhe Vosvenna.

Ydhyn re beu ledhys rag difresya bargenyow tir y’n kyrghyn.

Perghenoryon ydhyn a dal gwitha aga ydhyn yn-dann do may na vo an kleves lesys.
***
Ny wra igeri seyth dydh an seythen naw kresen eylgylghya yn Kernow na fella.

Yma peswarthek anedha dhe Gonsel Kernow, byttegyns, res yw dhe’n konsel sawya dew kans mil peuns an vledhen y’n gonis ma.

Dre vras, yma edhomm dhe Gernow sawya moy es eth milvil peuns ha dew ugens.
***
Maw Pennsans re wrug marathon dewdhek eur a daborya rag sevel mona dhe alusennow kanker.

Jack yw unnek bloodh ha dyskybel dhe Skol Humphry Davy.

Yma y vamm yn-dann kemosawment awos bos kanker bronn warnedhi.

Lies koweth dhe’n skol a weresas ganso.
***
Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy Nessa seythen.

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Nowodhow Sky

Dafydd Ellis-Thomas, ledyer kyns Plaid Cymru, re verwis orth etek ha tri ugens bloedh. Ev o an ledyer ynter mil, naw kans, peswar ha peswar ugens ha mil, naw kans, unnek ha peswar ugens hag ev re bia Esel Senedh UK a-barth Merionedh, ha diwettha Meirionnydd Nant Conwy a-dhiworth mil, naw kans peswardhek ha tri ugens bys mil, naw kans dewdhek ha peswar ugens. Ev o menester a-barth gonisogeth, sport ha touristsieth yn Senedh Kembra bys yn dew vil onan warn ugens, ynwedh ev o kynsa Soedhek-Lywya an Senedh.

A-wosa, ev a veu gwrys Arloedh Ellis-Thomas.

Ledyer a-lemmyn Plaid Cymru, Rhun ap Iowerth, a leveris bos mernans Arloedh Ellis-Thomas “koll kowrek yn politigieth Gembra ha bywnans sivil kembrek.” Ev a leveris ev dhe vos onan a’n dus an moyha awenyek a’y henedh hag avel an kynsa Soedhek-Lywya ev a wrug kevro dibenn dre sevel fondyansow krev rag digresennans.

Elin Jones, Soedhek-Lywya an senedh a-lemmyn a leveris bos mal ganso dhe sevel demokratieth arnowydh y’n senedh y’n dalleth, hag y fia gwiw dh’y elwel tas-fondya Senedh Kembra.

 

Yn Iwerdhon – Nowodhow BBC

Skol gynsa Sen Malachy yn Belfast re junyas an ragdres Scoil Spreagtha. Yma a-dro dhe beswar ugens skol y’n ragdres lemmyn gans a-dro dhe bymthek mil dyskybel. Ordenys gans an kowethas yeth Gael Linn an ragdres a veu gwrys rag kennertha skolyow a dhevnydh Sowsnek dhe dhevnydhya Iwerdhonek ynwedh.

Colette McSherry, dyskadores y’n skol a leveris ‘dyski nessa yeth yn yowynkneth a dhri gwaynyow pals rag dyskyblon. Ev a weres gans skentolneth goslowes, drefenn bos res dhedha goslowes pur yn tynn rag klewes leveryans. Ni a woer meur a draow dhe wellhe; aga kresennans, aga movyans, puptra. Ni re beu ow kul nebes Iwerdhonek dre nebes termyn, nyns yw neppyth keworrys, yth yw neppyth a hwer yn naturel dre’n jydh.’

Nyns yw nag Iwerdhonek na Sowsnek an kynsa yeth rag a-dro dhe dhew ugens kannsrann a’n dyskyblon yn Skol Sen Malachy, mes yma mal gansa a dhyski Iwerdhonek yn arbennik. Ms McSherry a leveris ‘I a tre ha dyski lavarow Iwerdhonek dh’aga herens, ha’n gerens a dheu y’n skol ha devnydhya nebes Iwerdhonek hag i ow klappya genev vy y’n myttin.’ Yma govenek an ober gwrys gans Iwerdhonek dhe ynkressya an niver a studhoryon a studh yethow orth nivel GCSE.

 

Yn Alban – Scotsman

Yma keworrans nowydh dhe’n wodrigoryon yn Milva Dhinedin a-gynsow. Dew gapybara re dheuth ena, hag yth yw an kynsa tro yn pymthek blydhen bos kapybara y’n vilva.

Kapybara yw an brassa knivil y’n norvys ha’n dhew a dheuth yn Dinedin yw yowynk, saw seyth mis aga bloedh.

Darren McGarry, lywyer kuntellesow a vew orth an vilva a leveris bos pur yntanus dhe weles an dhew, hag ymons i ow tos ha bos usys gans aga thre nowydh.

 

Yn Mannow – Mannow Hedhyw

Yma’n bagas Gonisogeth Manow ow hwilas nebonan arbennik a dyb war-rag rag y gesva. An den nowydh a vydh junya avel esel leg y’n alusenn ha’y weres dhe devi y ystynnans hag omworra yn keskowsow gans bagasow na wrussens i yndella kyns. Gonisogeth Manow yw hanow-kenwerth an Fondyans Ertach Mannow, alusenedh kovskrifys re skoedhyas hag avonsya gonisogeth Mannow dre devyans, adhyskans ha skoedhyans-arghansek dre voy es dew ugens blydhen.

Kegin Esther – Gool Piran 2025

Ottomma dyllans arbennik Kegin Esther rag Gool Piran 2025. Yma hi ow pobas tesen safron.  

An Radyo 010 – Éowyn

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Éowyn – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Hal an tow” – Changing Room
  • “Pagan Celebration” – Sue Aston
  • “March Arzur” – Dom Duff
  • “Double Jigs” – Kilfenora Ceili Band
  • “Peigi is Peadar” – Brian O hEadhra
  • “Hungan” – Tir ha Tavas
  • “Hyns tramm” – Kewbanda (Adam Wheeler)
  • “Domhwelyans” – Skwardya (Kan Beatles)
  • “Re a lever” – Bucca
  • “Bys Jenna” – Molly Biscoe
  • “Yntra diw enys” – Graham Sandercock

Nowodhow an Seythen

Yma kendon dhe Gernow moy es unn bilvil peuns lemmyn.
Y teu an nowodhow bos kudynnow mona dhe’n konsel wosa kans soodh dhe vos kellys – ha dew vil fardel tir.
Yma Kernow yn mysk an gwettha pymthek konsel yn Ruyvaneth Unys.
Pooster an begh a vydh war bobel ow tyllo tollow.
Konsel Kernow a vynnsa charjya pymp kansrann moy saw temmik.
***
Nasa re sinyas kevambos gans kowethas a garsa gul an downna poll y’n bys – yn Kernow.
Blue Abyss a vydh gorrys dhe Ayrborth Kernow rag trenya ha hwithrans efanvos.
Hanter-kans meter y dhownder a vydh an poll.
***
Ralli re beu synsys war an dreth dhe Heyl.
Protestoryon yw serrys awos bos kowethas ow kemeres dhe ves meur a dewes.
Yma own bos an ober ma ow tistrui natur an tewynnow.
Yma kummyas dhe’n kowethas kemeres an tewes dhe ves rag gwitha kanel igor dhe’n porth rag skathow.
***
Gwellheansow yw kowlwrys dhe hyns arvorek Kernow Gledh ynter or Kernow ha Tewynblustri.
An rann yw pymthek mildir ha tri ugens – hag yma towl dashenwel an hyns a-dro dhe Bow an Sowson – gans Kernow gorrys y’n towl na.
Natural England a garsa y henwel The King Charles the Third England Coast Path.
Heb mar, yma meur a bobel a-hys Kernow na vynn usya an hanow na.
***
Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy nessa seythen

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Nowodhow BBC

Yma ansurneth y’n eur ma a-dro dhe dherivasow a’n kesstrif rygbi an ‘Hwegh Kenedhel’ yn Yeth Kembra. Yma chons may fydh an gwirvosow-darlesa chanjys ha martesen y fydh res dhe dus tyli rag gweles an fyttys. Mars yw henna an kas, yma dout a-dro dhe dhevnydhya Yeth Kembra rag leverel y’ga hever ha’n fyttys ow pos gwrys. Bys y’n termyn ma, an BBC hag ITV re gevrannas an gwirvosow mes an kevambos a vydh gorfenna y’n vlydhen ma hag y fydh res dh’y igeri orth profyansow rag darlesans dew vil hwegh warn ugens war-rag. Esel Senedh Kembra, Tonia Antoniazzi, yn-myst tus erell a vydh metya gans menester a-barth sportys Steph Peacock rag dadhlans a-dro dhe roweth an Yeth yn klappyans dre’n fyttys. Y leveris hi; ‘Rygbi yw dihaval yn Kembra, nivrow an wosolowysi yw ughella, yth yw rann vras a’gan gonisogeth – my a dyb Rygbi Hwegh Kennedhel dhe wodhvos hemma hag ymons i ow kul lies tra dhe witha a darlesans yn Yeth Kembra.’

Yn Iwerdhon – RTE

Tri theylu yn Dundalk yn Konteth Louth a vydh dos ha bos an kynsa dhe driga yn chiow drehevys dre bryntyans 3-myns, po ‘3D Printing’. An chiow a veu gwrys dre dhrehevel framweyth a-ugh an dor may fia drehevys an chiow hag ena jynn-kentevenn a ‘bryntyas’ fosow an chiow dre worra linennow hir a gentevynn herwydh towlenn gwithys yn jynn-amontya. Yma dhe bub chi dew leur gans braster kowal a gans ha deg meter pedrek. Res o saw dewdhek dydh rag pryntya an fosow (hag yw an rann yn unnik yw pryntys) ha hwegh mis rag kowlwul an drehevyansow gans to, prennweyth ha gonisyow. An ragdres yw siwyans a gesoberyans ynter Konsel Konteth Louth ha nebes kowethasow-drehevel. Drehevyans an fosow a veu gwrys a-dro dhe dri ugens kansrann skonna ages fordhow-drehevel hengovek, mes an kost yw a-dro dhe’n keth.

Yn Alban – STV

Esel Senedh Alban re bysis toll chi-karr rag difres tekter an ughdiryow hag an ynysow. Emma Roddick re leveris niverow a havysi dhe ‘dardha’ y’n blydhynyow a-gynsow ha kost an damaj ha gwask orth gonisyow teythyek dhe vos tylys gans tus teythyek. An fordh-havysi Arvor Pymp Kans re wrug ughelheans a hwegh warn ugens kannsrann y’n niver a vyajoryon ha chiow-karr yw keas ‘mes an toll yw gwrys y’n eur ma.

Yn Mannow – Mannow Hedhyw

Ros Laxey Meur, yn Mannow, yw an brassa ros-dhowr owth oberi y’n norvys ha trinos bras yw rag tus a wodrig orth Mannow, mes yma dadhlans y’n eur ma a-dro dhe gresenn-godrigor nowydh yw towlennys rag an tyller. Meyni orth an tyller a lever bos res drehevyans nowydh rag provia neb tyller yn-mes a’n gewer, mes desin profys an drehevyans nowydh yw kales gans nebes eseli an Tyndwald ow leverel desin ha’n tyller an drehevyans nowydh dhe shyndya ertach an ranndir. Profyans an towlenn a vydh lettys lemmyn rag gul kusulyans poblek.

Jerry Sethir, ow terivas a-barth An Radyo.

An Radyo 009

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Very – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Pandr’a wrug hwarvos dhe Whitford?” – Hanterhir
  • ” ??” – Mammenn
  • “Vodya” – Gwenno
  • “Naw mab hardh” – Fool’s Rock
  • “Kernowes yn Pow Sows” – Elizabeth Ellis
  • “Dr MacPhail’s Trance” – Capercaillie
  • “Piw a wor?” – Brenda Wootton
  • “Ny allav y wodhevel” – Skwardya
  • “Oró sé do bheatha ‘bhaile” – The Dubliners
  • “Delyow Sevi / Hard Rock Miner” – Martha Woods

Nowodhow an Seythen

Yma sorr erbynn ledyores Konsel Kernow wosa hi dhe gewsel erbynn ervirans krev konseloryon war dhigresennans.
Linda Taylor a grys bos gwell dhe Gernow bos moy igor dhe geskowsow war gesunya Kernow gans Dewnens hag Aberplymm.
Ny wrug hi ragleva abarth nag erbynn kesunyans an mis ma.
Agensow, hi a dhuryas wosa raglevans war drest yn hy ledyans.
***
Deg milvil peuns warn ugens re bo gorrys yn Krofti Dheghow gans an Governans.
An mona a dheu dhyworth Arghas Rychys Kenedhlek.
Metalow Kernow a wra hwilas hwetek milvil peuns ha dew ugens rag pesya an hens war’tu ha dasigerans an bal.
Yma towl dastalleth gwaynya sten ena dew-vil-seyth-warn-ugens… ha dalleth tri hans soedh nowydh.
***
Ragdres Eden a vynnsa treghi peswar ugens soedh.
Rewloryon an biomow ogas dhe Sen Austell a lever bos moy kostek dhe witha an tyller ha bos le a bobel ow mos dh’y weles.
Nawnjek anedha a dhewisas dibertha a’ga govis.
***
Bagas a beswar person negys leel re gemeras rewlyans An Vorladron Gernewek.
Ledyes yns gans Martin Hudson neb o esel an bord.
Y fydh ganso Philip Champ, Anthony Whyte ha Lee Miles.
Sir Richard Evans re beu ow kontrollya an klub dres deg bledhen warn ugens.
Byttegyns, ev a leveris bos hwans dhodho kildenna nans yw teyr bledhen.
***
Henn yw oll an seythen ma… y fydh moy nessa seythen.

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Nowodhow BBC

Awtourita Park Kenedhlek Eryri a vydh an kynsa park kenedhlek yn Kembra dhe dhevnydhya nerthow gorrys yn lagha gans Senedh Kembra yn dew vil dew warn ugens dhe wul finwedh orth an niver a jiow nessa, po havosow, a-ji y’n park kenedhlek. Mar mynn nebonan devnydhya chi avel nessa chi, y fydh res dhe gavoes kummyas towl dh’y wul. Konsel Gwynedh o an kynsa korf poblek dh’y dhevnydhya. An Awtourita a leveris moy ages deg ha dew ugens kannsrann a dus deythyek dhe vos herdhys yn-mes an park gans prisyow chi ughel, hag yn nebes tylleryow an niver yw ogas peswar ugens kannsrann. Cymdeithas Yr Iaith, Kowethas Yeth Kembra re leveris bos hemma ‘kynsa gwreythres a-vri’ rag gwellhe kavadewder a jiow rag tus teythyek.

Yn Iwerdhon – RTE

An gewer a wrug an brassa nowodhow arta yn Iwerdhon. Yma oberennow ow pesya hwath dhe ewnhe damaj gwrys gans tewedh Eowyn. Yma bargenyow tir yn Dublyn ow klerhe temmigow a weder ha plastek wosa bos hanter-distruys kowfordhow plansa gans an gwyns, ha’ga threvasow re beu distruys gans gwynsow ughel ha tempuredh isel. Unn tiek a gollas dew a’y naw kowfordhow-plastek y’n gwyns. Yn Konteth Conaught a-dro dhe dhew kans gwydh a veu hwythys dhe’n dor ha kerri ha chiow a veu kisys. Keskomunyans yw pur gales hwath drefenn bos meur a wivrennow pellgowser hwythys dhe’n dor ha treuskorrellow klappkodh po kisys po heb tredan. Yth esa tus ha negysow owth assaya omdhaskavoes wosa ergh an diwettha tewedh a-varra y’n vlydhen.

Yn Alban – STV

Gwarior Hollywood, Harrison Ford, a vydh dos ha bos sterenn yn nebes fylmow berr gwrys rag argemmynna hwyski Albanek Glenmorangie. An gwarior yw aswonnys yn ta dre fylmow haval orth Star Wars hag Indiana Jones a vydh godriga orth an dystyllji yn Tain yn mysk dewdhek tyller a-dro dhe Alban rag gul an fylmow. Ford a leveris ev dhe omlowenhe dre wul an fylmow ha leverel i dhe vos anfayntek ha didhanus. Askorrer an fylmow, Joel Edgerton, a leveris: ‘Der ow bewnans oll my re viras orth argemmynnow a veu gwrys herwydh patron aswonnys, ytho, pur dha yw genev pan vo traow tamm goderrek, heudh hag anrevrond.’

Yn Mannow – Mannow Hedhyw

Yma tus yowynk ow pos gelwys dhe ombrofya yn kesstrif Piwasow Gwerin Mannow lemmyn. An hwarvos yw displegyans a ilow ha gonisogeth yn le kesstrif, ha fleghes yw kennerthys dhe wul neppyth y’n vlydhen ma a wra solempnya hengovyow powek ha honanieth gonisogethek gans thema a ammeth ha’n powdir. An kesstrif y honan a vydh pesya dre bymp dydh ha gwrythyansow a vydh diskwedhys yn Douglas ha Sen Jowan. An hwarvosow a dhalleth dhe’n ugensves a vis Meurth.

Jerry Sethir, ow terivas a-barth An Radyo.

An Radyo 008

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • France – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Feri Tregi” – System Son Kernow
  • “The Teetotaller/St Ann’s Reel” – De Danann
  • “Lymbo” – Skynt an Ilowek
  • “Steir 1” = Sonerien du
  • “Hwath moy” – Tallessyn Grenfell-Lee
  • “Henhwedhel Morvoren Senar” – Hazel Curnow
  • “The Ram” – Mec Lir
  • “Bishop’s Jig/Hernen Wynn/An Marrek” – Ros Keltek
  • “War lann an gover” – James Hawken
  • “An baner anken” – Spit
  • “Kovyow Alban” – Graham Sandercock

Nowodhow an Seythen

Konseloryon yn Lys Kernow re skonyas bos rann a worgonsel gans Dewnens hag Aberplymm.

Konseloryon yn Dewnens re leveris bos hwans dhedha a gesoberi gans Kernow may fo dhedha moy a vona ha gallos.

An Governans a garsa gul moy a dhigresennans dhe’n ranndiryow dre gesunya gans mer.

Byttegyns, konseloryon a erviras govyn moy a dhigresennans dhe Gernow hepken.

An raglev a veu gorrys dherag an konsel gans Dick Cole a Vebyon Kernow.

***

Gorhel aspia Rusek re beu gwelys y’n mor ogas dhe Gernow.

Dell lever an Governans, yth esa an Yantar ow hwilas kablys yn-dann dhowr.

Skath-sedhi Bretenek eth dhe enep an mor ha gwarnya an gorhel.

Chassys veu yn mes dowrow Bretenek gans an Morlu Riel.

Hwarvos a wrug hemma warlena yn ogas ha Baya Porthledan.

***

Dugeth Kernow a dal gul moy rag pobel yn Kernow heb chiow dhedha.

Res veu an messach na dhe Bennsevik Wella gans Konseler Julian German.

Ev a garsa gweles an Dugeth, Trest Kenedhlek ha MOD usya chiow degol yn Kernow rag annedhyans teyluyow.

***

Medhyk dens a Gernow res eth a’y honan dhe’n Peul Soth dre skia seyth kans milder.

Cat Burford a Gellihellan ogas dhe Gammbronn a wrug an trumach yn trethek dydh ha dew ugens.

Res o dhedhi suffra gwynsow oer le ages deg degre warn ugens yn-dann zero.

Yth esa dhedhi an hwans a wul hemma aban o hi flogh.

***

Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy Nessa seythen.

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Kembra Warlinen

Konsel Wrexham re dhallathas lenwel tell fordh yn unn fordh yn ogas dhe Bontfadog yn nans Ceiriog. Tus teythyek re beu ow krodhvola a-dro dhe studh an fordh dre dermyn pell heb siwyans. Unn triger teythyek a leveris bos tell mar vras avel davas dhedhi. Wor’tiwedh, tus an dre a wrug sinweyth ow leverel bos an fordh ‘parc heudh’ henwys ‘Tir Toll Fordh’ ha kennertha tus dhe dhos ha gweles an tell kowrek kyns i dhe vos gyllys. An krodhvol o pur sewen ha godrigoryon a dheuth pellder meur rag gweles an fordh ha’y thell. Ankombrus o henna rag Konsel Wrexham may tallethsons i lenwel an tell y’n sethun ma, ha gwirhaval yw ‘Tir Toll Fordh’ dhe vos gyllys wosa penn an seythun ma.

Yn Iwerdhon – RTE

Konsel Sita Galway re dhallathas gul ‘bynkyow skentel’ y’n sita. I a wrug tri bynk poblek yw nerthys dre wolow an howl hag i a brov Wifi heb kost hag ynwedh fordh dhe dhasnertha klappkodhow ha taklennow istredanek erell. Tus an sita a leveris traow divers yn aga hever; nebes anedha a dyb i dhe vos dhe-les hag i dhe weres ha tus tethyek ha godrigoryon, mes tus erell a lever i dhe vos skoell a arghans toll.

Yn Alban – STV

Dyskybles yn skol Kelvynsayd Akademi yn Glasgow re waynyas piwas a-gynsow wosa dysmygi lenn poethhes dre nerth an howl rag tus dhisto. Rebecca Young, dewdhek bloedh, a waynyas an piwas dres deg ha tri ugens mil a fleghes erell, dre dhysmygi lenn a dhevnydh gwivrow a gober dh’y toemmhe, frammweyth gwedhyn rag may hyll bos degys an lenn yn es, ha panellow howlek dh’y nerthhe. Yma kowethas jynnweyth Thayls owth avonsya kenwra an desin hag yma govenek dhedha bos an lenn askorrys.

Yn Mannow – Mannow Hedhyw

Astell-ober a veu towlennys gans medhygyon yn Mannow y’n kynsa prys yn istori an bro re beu hedhys wosa profyans nowydh gans an unyans, an Kowethas Medhygel Predennek a lever i dhe gommendya degemmeryans an profyans gans aga eseli. Ynwedh yn Mannow, kesstriv re dhallathas rag kavoes an seytegves ‘Bard Yowynk Mannow’. An titel a vydh res dhe neb den yowynk, ynter deg ha seytek bloedh, a wra an gwella bardhonieth. An kesstrif blydhenek yw kesoberyans gans nebes kowethasow ha bagasow poblek rag skoedhya ertach gonisogethel Mannow ha solempnya an artweyth a vardhonieth ha hwedhla.

Breten Vyghan – Agence Bretangne Presse

Studhyans a-gynsow a dhiskwedh an niver a dus a dhevnydh Breton yn ta dhe goedha dre’n hwegh blydhen eus passys. Studhyans prenys gans Ranndir Breizh ha gwrys gans TMO a lever bos an niver a dus a lever i dhe dhevnydhya an Yeth yn ta dhe lehe dhe dhew poynt seyth kansrann yn le pymp poynt seyth yn dew vil hag etek. Herwydh an niverow kevys gans an oberenn yma le a dus kottha ow tevnydhya an Yeth lemmyn, mes moy a dus yowynkka. An niver a dus ynter pymp war ugens ha nownsek warn ugens bloedh a dhevnydh an yeth re ynkressyas, ow tiskwedhes effeyth adhyskans diwyethek, mes yma’n sommenn own tigressya drefenn koll a dus kottha.

Jerry Sethir, ow terivas a-barth An Radyo.

An Radyo 007

YMA Y’N DOWLEN MA

  • Nowodhow Broyow Keltek – Jerry Sethir
  • Shop – Nicholas Williams
  • Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

  • “Tregajorran” – Bagas Degol ha Dalla
  • “Does dim mwy o win” – Dorcas
  • “Chase the ace” – Mec Lir
  • “Anni war an woen” – Graham Sandercock
  • “Seulabrys” – Simon Glanville
  • “Roisín dubh” – The Dubliners
  • “Diskwedh dhymm an towl” – Kensey
  • “Jyg Korolli” – Cam Kernewek
  • “Oll avel onan” – Brother Sea

Nowodhow an Seythen

Yma avonsyans y’n towl dhe wul klavji nowydh yn Kernow rag benenes ha fleghes.

Konfirmys gans Trest Klavjiow Kernow Rial bos degemerys an mona dhe dhasworra an asrann yeghes kolon.

Arghans re beu gorrys yn y le rag daswul systemow tredanek ynwedh.

Heb an dhew ragdres ma, ny via possybel dhe dhalleth an klavji nowydh.

***

Dew esel senedh Sen Stevan re gewsis erbyn pesya gans hwilas oberydh privedh rag Ayrborth Kernow.

Konsel Kernow re beu owth assaya kavos kevambos y’n misyow yw passys.

Ben Maguire ha Noah Law a grys nag yw possybel kowlwul an kevambos ha’n tybyans a dalvia gesys dhe goedha.

***

Yma gweythyow fordh dhe dhasfurvya Kowfordh Essa bys y’n pympes warn ugens mis Hwevrer.

Deges a vydh an fordh dredho ynter eth eur y’n nos ha hwegh eur y’n myttin.

Kost an ragdres a vydh pymp milvil peuns warn ugens.

Y fydh kerri gidys dhyworth Karkil hag a-hys an B3271 ha Fordh Ogledh.

***

Ha kildennys a vydh skath-sawya Aberfala.

An Richard Cox Scott re dheuth dhe benn bewnans gonisadow.

An skath a dhallathas servya nans yw peder bledhen warn ugens.

Gelwys veu kansweyth y’n prys na ha sawya dewdhek bewnans ha gweres moy es seyth-kans person.

***

Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy nessa seythen.

 

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Kembra – Kembra Warlinen

Tri delinyans yn gis ‘Banksy’ re omdhiskwedhas dre nos an pymthegves a vis Genver a-dreus Kembra yn Denbishire ha Flyntshire. An tri delinyans, deskrifys avel ughel aga gnas, a dhiskwedh bugh, oula, ha marghek. An kynsa o an bugh orth fos diwotti kyns an Tavarn Derwen, yn kres an dre Mold. Tus teythyek re wrug skeusennow anedha aga honan owth omwul kodra an bugh.

An oula a omdhiskwedhas nebes diwettha y’n keth nos orth savla-kyttrin yn Trefnant, hag ena an marghek yn park-kerri yn Ruthin. Yma tus ow keheveli an marghek gans Owain Glendwr. Nyns yw sur i dhe vos ober Banksy mes yma tus ow pysi bos an oberennow artweythek difresys awos aga gnas ughel. Drefenn bos gwrys dew a’n lymnansow orth fos drehevyansow privedh konsel Denbeighshire re leveris nag yw travyth a yllons i gul rag gwitha an oberennow.

 

Iwerdhon – RTE

Yma governans nowydh ow pos selys yn Iwerdhon nessa dy’Mergher wosa etholansow ena. Y furv a vydh unyans gans Fianna Fail, Fine Gael ha seyth parti ranndiryel anserghek. Yntredha, yma dhe Fianna Fail ha Fine Gael hwegh ha peswar ugens kador. Gwirhaval yw etholans yn-mysk eseli an partiow rag afydhya an bargen dhe vos gwrys y’n seythun ma. Gwaytys yw an dhew barti bras dhe gommendya towlenn an governans nowydh hag y’n kas na Taoiseach nowydh a via dewisys nessa dy’Mergher. Drefenn Fianna Fail dhe waynya deg kador moy ages Fine Gael, Micheál Martin a via dewisys avel Taoiseach y’n kynsa prys, ow kul an soedh bys dew vil seyth warn ugens hag ena ledyer Fine Gael a’n siwsa.

 

Alban – STV

Ervirans gans an Awtourita Nija Sivil yw diwettha rann an paperweyth yw res rag lonchyansow a-dhiworth Efanderborth Saxavord, lonchva nowydh war ynys Unst hag yw an ynys a’n moyha north yn ynysow Shetland. Yma kummyas seulabrys dhe wul lonchyansow a-dhiworth an lonchva mes res yw afydhyans rag pub lonch. An lonch a veu afydhys a-gynsow a vydh hwarvos neb termyn y’n vlydhen ma hag y fydh an kynsa lonchyans plommwedhek a loerellow a-dhiworth tir an UK hag an kynsa yn Europ ynwedh. An kowethas a vydh lonchya an loerellow yw henwys Gweythva Fusenn Augsberg, kowethas Almaynek, hag a vydh an kynsa kowethas Europek dhe gavoes kummyas rag lonchyans a’n par ma. An Fusenn, henwys RFA Onan, yw deg warn ugens meter y hirder hag y hyll hi doen bern mil tri hans kilo yn resegva a-dro dhe’n norvys.

 

Mannow – BBC

Y fydh astell-ober gans medhygyon yn Mannow y’n kynsa prys yn istori. Yma dadhlans yntredha ha Manx Care yn kever arghans. Yth esa aga unyans, Kowethas Medhegel Predennek, ow kul negysyans gans Manx Care rag assaya kavoes ynkressyans a dhewdhek poynt hwegh kannsrann, mes Manx Care a leveris bos henna anaffordyadow ha profya hwegh kannsrann yn y le. Kadoryer an Kowethas Medhegel Mannow, Prakash Thiagarajan, a leveris ma nag esa hwans dhe vedhygyon gul astell-ober mes leheans aga gober dre’n deg blydhen yw passys yw ansostenadow lemmyn. Ev a leveris bos an astell-ober diswaytyek, mes nyns eus digelmyans saw daswrians an gober kellys.

 

Jerry Sethir, ow terivas a-barth ‘An Radyo’.