Kanow an seythen ma

• “Naw mab hardh” – Fool’s Rock
• “An hos loos koth” – Brenda Wootton ha Dick Gendall
• “Puirt a beul/Snug in a blanket” – Capercaillie
• “Mebyon Geevor” – Chris Terry
• “Huna ha difuna/Mordonnow” – Matthi ab Dewi
• “Sledgehammer” – Captain Darling
• “Delyow Sevi” – Richard Trethewey & Bagas Brest Kammbronn
• “Mars owgh hwi lowen” – System Son Kernow gans Frances Bennett
• “Eus Keus” – Gwenno
• “Tarosvannow” – Kewbanda
• “An lanow/Cornish Girls” – Davey ha Dyer
• “Kernow” – Graham Sandercock

YMA Y’N DOWLEN MA

Nicholas Williams – John Frum

Kanow an seythen ma

• “Da yw an bewnans” – Bolingey Troyl Band
• “Bora Govenek” – Alice Allsworth
• “Does dim mwy o win” – Dorcas
• “Ar bugel lazhet” – An tri dipop
• “An lader” – Ray Chubb
• “An woen dhu” – Mamvro
• “Boscastle Breakdown/Zeak Waltz” – Old Lone Gin Band
• “Ros Senar” – Pol Jenkin
• “Enep fettow el” – Skwardya
• “Duw Genes” – Molly Biscoe
• “Spyrys Agan Tir” – Phil Knight

YMA Y’N DOWLEN MA

Nicholas Williams – John Frum

Kanow an seythen ma

• “Da yw an bewnans” – Bolingey Troyl Band
• “Bora Govenek” – Alice Allsworth
• “Does dim mwy o win” – Dorcas
• “Ar bugel lazhet” – An tri dipop
• “An lader” – Ray Chubb
• “An woen dhu” – Mamvro
• “Boscastle Breakdown/Zeak Waltz” – Old Lone Gin Band
• “Ros Senar” – Pol Jenkin
• “Enep fettow el” – Skwardya
• “Duw Genes” – Molly Biscoe
• “Spyrys Agan Tir” – Phil Knight

YMA Y’N DOWLEN MA

• Mark Trevethan – Gool Media
• Jerry Sethir
• Nicholas Williams – About
• Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

• “Tresor” – Gwenno
• “Fly cellar / Hevva” – Radgel
• “Kan Kernow Divres” – Tir ha Tavas
• “Lymbo” – Rosie Crow
• “Maggie May’s Dubpipe” – System Son Kernow
• “Three Spires’ Set” – Leski
• “Etek ha dew ugens” – Asteveryn
• “Kernow bys vycken” – Skwardya

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Kembra Warlinen

Yma drehevyans spas-soedhva yn Baya Kerdydh ow pos dasfurvys y’n eur ma rag provia chiow konsel nowydh. An drehevyans Scott Harbour, deg ha peswar ugens mil meter pedrek y vraster re beu prenys gans Konsel Kerdydh a-dhiworth kowethas avonsya tir Rightacres.

Orth kost a eth warn ugens poynt pymp milvil a beunsow, an Konsel a wra ober rag provia y’n drehevyans eth ha tri ugens rannji rag gobrennans fast, an brassa rann anedha rag teyluyow avel rann strateji an Konsel dhe dhyghtya orth fowt euthyk a jiow affordyadow. An Konsel a vydh degemmeres perghennorieth a’n drehevyans gans tri warn ugens rannji kowlwrys dhe benn an seythun ma. Oberennow rag kowlwul an rannjiow erell yw towlennys dhe vos gwrys kyns diwedh an vlydhen ma.

Keffrys hag oberi a-ji y’n drehevyans, an Konsel a wra dasnowydhhe tu a-ves dhodho.

A-ji y’n drehevyans y fydh keffrys rannjiow ha spas-soedhow, gans spas kenwerthek dhe’n leur a-woeles.

Kannas an konsel a leveris: ‘An Konsel re brenas drehevyans soedhva Scott Harbour yn Baya Kerdydh avel rann agan gorthyp ter dhe’n goredhomm chiow, gans amkan a ynkresshe yn skon an provians a jiow ughel aga gnas y’n sita.’

Yn Iwerdhon – Dassenyans Cork

Hyns Gonisogeth Gwariek sita Cork a vydh dehweles yn y bympes hav y’n vlydhen ma, wosa bos lonchys dhe Dhydh Gwari Keswlasek UNESCO y’n dy’Meurth ow tos. Hag y’n vlydhen ma y fydh thema a ‘dhiskudhans’.

Y feu gwrys yn kynsa yn Cork yn blydhen dew vil, onan warn ugens rag assaya gul dhe spasow a ertach hag istori nebes hedhadowwa rag fleghes.

Y fydh mappa gwiw rag fleghes may hyll teylyuyow gul ugens gweythrans ha kuntelles stamp dhe bub tyller, y’ga mysk displegvaow, gwithtiow ha tirnosow.

Avel gidyer a-dro dhe’n hwarvosow oll, y fydh Bláithín an bedrevan, maskot an hyns, a vydh kudhys yn pub le ha gweres orth tus dhe dhigelmi gidyansow ha kavoes gwirvosow a-dro dhe ertach hag istori Cork.

Y fydh gwrys an hyns a-dhiworth mis Gortheren bys mis Gwynngala hag y fydh kemmysk a dylleryow a wonisogeth hag ertach, y’ga mysk; Aspiansva Dhinas Mendhu, an Gwithti Amanynn, Prison Sita Cork, Dinas Elizabeth, Plas Nano Nagle, Diskwedhva Glucksman, Penneglos Sen Fyn Barre, Tour ha Klegh Shandon, Dowrweythyow Cork Koth keffrys ha parkow ha tylleryow erell rag kroust haval orth Park Fytzgerald, An Lough ha Park an Skathva.

Ughelboyntys an hwarvosow y’n vlydhen ma a vydh; kavoes kres an milhyntal dhe Benneglos Sen Fyn Barr, dyski skila Kornow Cork dhe Withti Poblek Cork ha chevisya gwari-bord yn Lyverva Sita Cork.

Yn-dann kewsel yn lonchyans an hwarvos, Mer-Arloedh Cork, Dan Boyle, a leveris: ‘Pes da ov vy dhe weles an Hyns Gonisogeth Gwariek ow tehweles dhe Cork yn y bympes blydhen.’

Dyghtyer ‘Let’s Play Cork’, Martin O’Donoghue, a leveris: ‘An hyns ma yw keslinel gans assays ollvysel dhe avonsya gwari avel rann a res a dhisplegyans fleghes.’

Yn Alban – Kannas Alban

Gonis kyttrin nowydh re beu lonchys rag dyghtya orth gorholeth heb bleynyans diworth godrigoryon a vynn godriga orth Lynn Ness. Konsel an Ugheldiryow re wrug gonis keworransel rag treusperthi tus dhiworth kres sita Aberdin bys dhe Dores. An gonis yn-dann niver ‘tri mann dew A’ a vydh gwrys a-dhiworth dy’Lun bys dy’Gwener.

An gonis ‘tri mann dew’ y’n eur ma a gemmer tus dres Dorres bys Foyers may hyllons i godriga orth Dowrlamm Foyers; dowrlamm marthys gans koedh a gans ha dew ugens troes-hys yn islonk, hag y hyllons i rosya a-hys an hyns war an vre ryb Lynn Ness.

Konsellor Ken Gowans, Kadoryer Kessedhek Erbysieth hag Isframweyth, a leveris: ‘Awos niver heb bleynyans a wodrigoryon…ni re wrug an gonis keworransel ma dre’n seson hav. Henn a ri termyn lowr dhedha kerdhes a-hys glannow teg Lynn Ness owth assaya gweles an euthvil gohelus na.’

Yn Manow – Manow Hedhyw

An goel ilowek ‘Yn Chruinnaght’ a vydh gwrys dhe’n kynsa warn ugens dhe’n seythves warn ugens a vis Gortheren y’n vlydhen ma. An kynsa goel a veu gwrys yn mil-naw kans etek ha tri ugens ha selys veu orth tybyans a dhallathas yn mil, naw kans peswar warn ugens dhe solempnya an gevrennow gonisogethek ynter Manow, Iwerdhon, Alban, Kembra, Kernow ha Breten-Vyghan, hag ynwedh dhe enora gwreydh down keltek Manow.

An brassa hwarvos a vydh gwrys yn Peel; treveglos-pyskessa teg dhe’n arvor west, mes y fydh hwarvosow erell yn Sen Jowan ha Douglas, gans hwegh dydh a ilow, kan, arethow, boes ha diwes ha kreftow, meur anedha yw heb kost. Y fydh ynwedh skol-hav yn Yeth Manow.

Y fydh bandow a-dhiworth Kernow ow performya y’n vlydhen ma; Band Annie Baylis ha The Brim.

Nowodhow an Seythen

Derivas erbysiethek an chanseller re beu delivrys gans Rachel Reeves – Byttegyns nag esa travyth ynno rag Kernow. Eseli senedh omma yw serrys ha leverel agan bos ankevys. An governans a lever bos nebes mona avisys kyns pell rag arghow erel.
***
Seythen vysi o yn nowodhow an taves. Kensa, Gwenno eth dhe skol yn Lannvorek ha dyski Kernewek dhe fleghes dre gana. Hi a dhyskas dhedha “Eus Keus”. Nena, argemmynnys veu towlen wydhyow nowydh y’n taves rag fleghes. Rath a’n Fordh Veur yw treylyans a lyver meuraswonnys. Yma lev Ed Rowe y’n kartoun ma.
***
Fylm adro dhe dhen a Druru neb a verwis yn Ukrayn re waynyas pewas. An fylm yw henwys Lammor Ifarn ha holya ober Chris Parry. Ev a veu ledhys hag ev ow sawya pobel trigys y’n kaslann. Gwaynya pewas Rockie a wrug wosa ervirans an vreusysi.
***
Resyas skath-wolya re wrug dehweles dhe Gernow arta wosa dew ugens bledhen.
An resyas trihorn misyek yw dashenwys an Trihorn Keltek hag a dhallathas nans yw seythen yn Aberfala. Kensa prys yw y vos synsys omma wosa mil-naw-kans-hwegh-ha-peswar-ugens. An skathow a wra dehweles dhe Aberfala ugensves an mis ma.

Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy nessa seythen.

YMA Y’N DOWLEN MA

• Korrgowser ygor – Esther Johns, Loveday Jenkin ha Gari an Gov (Skeusen gans Barney Carver)
• Jerry Sethir
• Nicholas Williams – Vlahas po romanyon
• Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

• “Hayle hop/Chy Ambel/Upton Towans” – Henavek (tonyow Len Davies)
• “Dalmore” – Paul Mounsey
• “Maggi Me” – John Bolitho
• “Delyow Sevi” – Changing Room
• “Eles hweg” – Graham Sandercock
• “Hwath moy” – Tallessyn Grenfell-Lee
• “Jyg Seythyn” – Asteveryn
• “Feri Tregi” – System Son Kernow gans Jon Mills – ton dhyworth ‘Tregajorran” gans Neil Davey
• “Fordh dhe Dalvan” – Skwardya

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Kembra Warlinen

Gorsedh Kembra re dhyllis an rol a dus a vydh enorys y’n solempnyans y’n Eisteddfod Maes dhe amal Wrexham y’n vlydhen ma.

Y fydh degemmerys onan ha dew ugens den, seyth warn ugens yn gwisk glas ha peswardhek yn gwisk gwyrdh. Oll anedha yw henwys ‘Druid’ a-dhia dhew vil ha dewdhek ha liw aga gwisk a dhiskwedh sojet aga ober.

Yn mysk an dus enorys y’n vlydhen ma y fydh gwarier Mark Lewis Jones a wrug rann a dhyskador yeth Kembra dhe Bennsevik Karlo y’n fylm ‘An Kurun’ ha Kapten Kanadi yn Star Wars: The Last Jedi. Genys veu yn Rhosllannerchrugog ogas dhe Wrexham, ev re wrug rann yn kevresyow pellwolok ‘Un Bore Mercher’, ‘Dal y Mellt’ hag ynwedh ‘Game of Thrones’. Keffrys ha bos enorys ev a vydh Lewydh Enorek an Eisteddfod y’n vlydhen ma.

Den a-vri arall y’n rol yw Rhun ap Iorwerth yw Esel Senedh Kembra a-barth Enys Mon ha ledyer Plaid Cymru a-dhia dhew vil tri warn ugens. Kyns dos ha bos esel an senedh ev o onan a’n jornalysi an gwella aswonnys yn Kembra. Ynwedh ev re beu kochyas tus yowynk orth klub rygbi Llangefni. Dew a’y gowetha a vydh degemmerys, jornalysi ynwedh; Dewi Llywyd o presentyas politek S4C dre dheg warn ugens blydhen, ha Dylan Jones.

Nebes soedhogyon an Orsedd a vydh enorys ynwedh; Kerys Jones, gidyores der deg ha dew ugens blydhen, Dylan Wynn Jones (gelwys ‘Dylan Karavans’) drefenn ev dhe ordena park karavan an eisteddfod, ha Dilwyn Pryce, ledyer an ‘Urdd Jamboree’, ilowydh ha hembrenkyas Keur Alaw dhe Vaya Kolwyn.

Yn Iwerdhon – RTE

Hendyskonydhyon re gavas pott hag yw krysys bos an kynsa pott Romanek anterrys kevys yn Iwerdhon bythkweth.

An pott a veu diskudhys yn kowans dhe Dhinas Penn-ardh Drumanagh ogas dhe’n dreveglos a Loughshinny yn konteth Dublyn.

Christine Baker, Soedhek Ertach Konsel Konteth Fingal, a leveris: ‘Dianall on ni dre yntanans. Ni re gavas po pymp po hwegh eghenn a dra Romanek omma, y’ga mysk konna amphora, mes nevra ny welas den vydh pott avel hemma kyns yn Iwerdhon. Nyns eus meur a wara Romanek yn Iwerdhon, mes yn kowansow kyns yth esa dustuni a dus Romanek omma, martesen nebes tus ow lewya kenwerth. Nyns eus dustuni a dreveth omma mes yn sertan yma dustuni a gestavans gans Breten Romanek hag Europa Romanek.’

Figysenn, dew vil bloedh, a veu diskudhys y’n keth tyller y’n vlydhen usi passys, ow profya dustuni a genwerth a voes eksotek ow pos gwrys ena ynter Empoureth Romanek hag Iwerdhon.

An pott a vydh dannvenys dhe Withti Kennedhlek Iwerdhon rag hwithrans moy ha gwithans.

Yn Alban – Raighaltas na h-Alba

Y fydh dyllys y’n seythun ma Reyth Lys Tir Albanek, gans Raighaltas na h-Alba rag sempelhe lagha a-dro dhe grofta (‘Crofting’ yn sowsnek).

An reyth a vydh krevhe gwiryow a gessedhogyon-peuri a gevrann tir kemmyn ha ri dhe diogyon ha’ga hemmynniethow lev brassa yn devnydhyans an tir a dhevnydhyons i. Ynwedh an reyth nowydh a vydh junya an lysow Lys Tir Alban ha Barr Tirow rag Alban rag gul unn korf laghel; Lys Tir Alban, a with gorholedh rag unn esel yw Gwydheleger.

Yn-medh Menyster Ammeth, Jim Fairlie: ‘Yma krofta dhe gres a veur a gemmynniethow a-dreus rannow pals an Ugheldiryow hag Ynysow hag Argayll. Yma kroftoryon a-dreus an ranndir ma ow konis an dor, maga enevales, ow difresya an kyrghynnedh ha bewdhiverseth. Lagha krofta y’n eur ma yw kompleth ha kales dhe dhevnydhya. An reyth ma a vydh agan gasa dhe wul kevres a wellheansow ha sempelheansow dhe’n fordh mayth yw menystrys krofta, hag a vydh prow bras rag kroftoryon ha’n Desedhek Krofta rag gul aswonnvos gwell an kevro a wrons i dh’aga hemmynniethow ha mentons aga ertach ha gonisogeth unnik.

Yn Manow – Manow Hedhyw

Y fydh diskwedhys y’n kynsa tro kylgh-bregh a owr, mil blydhen y vloedh. Kevys veu yn park gans hwilyas-metol, ha govynadow a-gynsow re dheklaryas an dra dhe vos ‘tresor’, hag yma ev lemmyn yn Mirva Vaykyng yn Gwithti Manow yn Douglas.

Pur vyghan yw; a-dro dhe onan poynt peder meusva, po teyr poynt seyth sentimiter y hirder, ha’y boester yw seyth warn ugens poynt dew hwegh gramm. Diskudhys o gans Ronald Clucas yn gwenton an vlydhen ma.

Gwrys veu dre bletha eth korden a owr warbarth yn furv kolm, ha dydh y wrians yw ynter mil, ha mil ha kans blydhen wosa krist.

Mr. Clucas re gavas nebes draow yn deg ha dew ugens blydhen ow hwilas; yngot a arghans hag yngot a blomm. Ev a leveris: ‘Diskudha an kylgh a-dhiworth oes Vaykyng yw neppyth pur arbennik. Yma sinell pur vyghan a-dhiworth owr, ytho nyns yw galladow dhe wodhvos an pyth re beu kevys. Jagg bras o dhe weles an rann deg a owr ma, ny yllis vy y grysi yn kynsa.’

Alison Fox, lewyores a hendhyskans Ertach Kennedhlek Manow a leveris: ‘An kylgh re beu treghys dewweyth, unnweyth rag removya penn an kylgh ha trogh arall re’n treghis ogas yn dew hanter. Hemm a dhiskwedh bos an kylgh devnydhys yn kenwerth kyns bos ynkleudhys, po rag y witha po avel ro dhe’n Duwow.’

NOWODHOW AN SEYTHEN

Klavji Trelosk re gavas ogas ha peswar ha hanter milvil peuns rag gwellhe systemmow tredan ha dowr.

An mona a veu res gans Asrann Yeghes ha Gwith Sosyel.

Dres henna, ogas ha peswar milvil peuns veu res dhe Glavji Bosvenna rag gwellhe salowder tan.

***

Proposys yw laghen nowydh erbyn perghenoryon nessa-treven.

Laghen Airbnb a vynn lettya pobel owth assaya dhe woheles toll an konsel.

Esel senedh San Stefan rag Kernow Gledh, Ben Maguire a worras an laghen a-dherag Chi an Gemmynnyon awos bos meur a berghenoryon nessa chi ow tashenwel aga threven avel negysyow.
***

Yma hwans dhe’n kreslu lettya lewyoryon kerri neb a wra treylya a-derdro gans tro-U war an A-deg-warn-ugens.

Yma arwodhyow nowydh yn tyller droglammow dhe warnya bos deantel.

An gwettha tyller rag hemma yw an fordh a-derdro dhe Heyl dell hevel.
***

Yma pobel yn Pennsans ow kevewya pennbloodh Poll Jubilee.

An lido a igoras mis Me mil-naw-kans-pymthek-warn-ugens.

Deg neuvyer ha peswar ugens a wiskas dillas neuvya a’n oos na pan veu kevewys an hwarvos speshyal ma… ha lamma y’n dowr warbarth.

An poll yw an brassa poll neuvya dowr-mor yn Breten Veur.
***

Henn yw an oll an seythen ma… y fydh moy nessa seythen.

YMA Y’N DOWLEN MA

• Jenefer Lowe – Awstrali
• Jerry Sethir
• Nicholas Williams – John
• Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

• “Ow tos tre” – Grenaways
• “Hengerens” – Trelawney Grenfel-Muir
• “Mowes a Lulyn” – Matt Blewett
• “Y’n gellian” – Ahanan
• “Rattler reel / Ton bewnans” – Kerensa Wright
• “Godrevi” – Skwardya
• “Woodbrook” – Micheal O Suilleabhain
• “An rosen wynn” – Simon Glanville
• “Goles an botel” – Mamvro
• “Ros veur” – Bolingey Troylers

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – BBC Kembra

Yma dowr-liv a-dhiworth bal-glow skat ow pos devnydhys avel fenten dhasnowydhadow a doemmheans y’n kynsa tro yn Kembra.

Nick Salini, peghennor a negys a wra pompyow-dowr a leveris ev dhe aswonn galadewder a dhevnydhya an dowr a’n par ma nans yw termyn hir. Y negys ogas Ammanford, Carmarthenshire, re dhallathas pompya dowr a-dhiworth bal yn ogas rag toemmhe y waraji. An dowr usi owth esedha yn balyow koth a yll ughelhe bys ugens degre sentigradh, an tempureth a grog orth downder an bal.

Yn-medh ev; ‘Ni a ynworras pomp toemmder fenten dor a gemmer dowr a dhiworth an jynnow a dhyght dowr bal orth an enep ha tempureth an dowr yw a-dro dhe beswardhek po pymthek degre, y worra yn pomp-toemmder, ha’y weskel bys tempureth yw devnydhadow rag toemmhe an drehevyans. Hemm a vydh teommhe an drehevyans dre’n vlydhen oll. An argerdh yw pymthek warn ugens kylowatt y nerth, hag argerdh a’n par ma a allsa toemmhe deg chi nowydh. Es via dhe ynkressya y vraster bys may hallsa ev toemmhe kansow anedha dre denna nerth an dor.’

Yma negys a’n par ma yn Pow Sows seulabrys, yn Gateshead may ma ragdres a dhevnydh dowr-bal rag toemmhe hwegh kans chi, negysyow, ha kresenn artys.

Res o hwegh seythun dhe ynworra pibweyth rag an negys nowydh yn Ammanford mes displegoryon an ragdres a lever bos ewnhes an goderrans gwrys gans an oberennow gans an les hirdermyn.

Yn Iwerdhon – Irish Tmes

Yma governans Iwerdhon ow towlenna reyth dhe dhifenn gwara a-dhiworth tiryow Palestinek kevanedhys yn anlaghel gans Israel. Gwirhaval yw ‘Pennow’ an reyth (henn yw berrskrif a bub rann) dhe vos gwrys nessa mis ha gorrys war-rag dhe’n kessedhek materyow estrenyek rag hwithrans kyns-reythyans.

Yma lagha a’n par na yn Iwerdhon y’n eur ma mes ny wra henna difenans yn tien dell veu profys yn dew vil hag etek y’n Reyth Tiryow Kevanedhys.

Kaskyrgh poblek rag difenn dien re beu ow tevi a-ban lonchyas Israel bresel yn Gaza, wosa omsettyans gans Hamas yn mis Hedra dew vil tri warn ugens, hag yn arbennik a-ban leveris an Lysow Keswlasek a Ewnder bos trevesigansow y’n West Bank ha Jerusalem ow terri lagha keswlasek. An kynsa reyth yn Iwerdhon o siwyans an gusul a dheuth a-diworth an LKE.

Tanaiste, Simon Harris, a leveris bos govenek dhodho powyow erell yn Europa dhe junya gans Iwerdhon ha gul lagha dhe dhifenn gwara a-dhiworth an tiryow Palestinek kevanedhys yn anlaghel ynwedh. Ev a leveris ‘Gwreythres byghan yw, mes bysi yw powyow oll dhe wul an traow oll a yllyn ni rag meurhe gwask rag gul astel-omladh drefenn bos braster an terroes densethek ogas dres dismygi ha drogober yn sertan.’

An lagha nowydh a veu dynnergys gans Taoiseach Michael Martin ynwedh, ow leverel: ‘An tanbellenans dre happ a dus svil ankablus ha ladhans a deyluyow yw dres neb finwedhyans ewnhynsek.’

Yn Alban – Aberdin Bew

Mowes-skol a-dhiworth Aberdin, Ailie McIntosh, re solempnyas hy feswardhegves pennbloedh yn Tansania yn kerdh dhe yskynna Menydh Kylamanjaro ha gul dewdhek mil peuns rag alsusenn fleghes Chi Charlie.

Studhyores yn kollji Robert Gordon yw hi ha hi a wrug an gwreythres gans hy thas, Craig, rag drehedhes penn an menydh pymp mil, eth kans pymthek ha dew ugens meter a-ughel nivel an mor.

Kyns gul an yskynnans, Ailie ha Craig a drenyas lieskweyth yn breow Alban gans sagh-keyn poes. Yth esa kevarwoedhoryon gansa, hag onan anedha a wrug tesenn-pennbloedh rygdhi ha’y ri dhedhi dew dhydh kyns drehedhes an penn.

Ailie a leveris: ‘Marthys o, an dus, an gonisogeth, ha bos yn tyller mar dihaval diworth tre o an gwella traow ragov vy. Nebes rannow a’n kerdh o pur gales, yn arbennik an kerdh lent rag goheles kleves ughelder, ha dalleth dhe hanter-nos y’n jydh-barr, mes dres oll yth o marthys. Ni a dheuth dhe’n barr dhe howlsevel ha mires a-dreus an kommol. A-dro dhe varnas deg degre ha kudhys gans ergh o, mes howlyek hwath.‘

Yn Manow – Manow Hedhyw

Yma seythunyow-res TT ow pos gwrys lemmyn yn Manow. An hwarvos a dhallathas dy’Lun usi passys gans dy’goel a hwarvosow ow tos war-tu ha’n deg res bras a vydh dalleth dhe’n kynsa warn ugens. An dalleth o nebes glyb, mes seulabrys yth yw da gans meur a dus; keffrys tus teythyek ha godrigoryon. Yma fest nowydh y’n vlydhen ma; solempnyans a voes ha diwes Manowek, ow pos gwrys yn park-kerri Bottleneck dre’n hanter-mis oll, pub dydh a-dhiworth hanter-dydh bys deg eur gorthugherweyth.

NOWODHOW AN SEYTHEN

Gonis ow kelmi Kernow ha Syllan a vydh efanhes. Askelli-dro Pennsans a vydh ow neyjya unn askel-dro moy. Y fydh an niver a neyjennow ow mos di gansa a vydh brashes dhe seytek an jedh.

***
Igeri re wrug fordh-gevren nowydh ynter an A-deg-warn-ugens ha Sen Austell. Hirder ogas ha peswar mildir yw ha teyr bledhen a veu spenys dh’y wul. Kost an fordh yw pymp-milvil-peuns-ha-peswar-ugens.

***
Ed Rowe re dhellos kevres komyk nowydh der wydhyow. Pennas onan yw gorrys warlinen ha selys yw yn skol – an unnsel skol yn Kernow dyskys dre Gernewek hepken. An ges a dhiskwa penndyskador nowydh ha nyns eus saw Kernewek skant dhodho. Degemeroryon yw hanow an kevres.

***
Sewena bras o an kensa korrgowser ygor yn Kernewek warlergh breus an ordenor. Gari An Gov a restras an hwarvos yn Ankor Glas yn Hellys. Yth esa kemysk a bobel ow performya – y’ga mysk esa y vagas e ev: Mamvro.

***
Henn yw oll – y fydh moy nessa seythen.

YMA Y’N DOWLEN MA

• Esther Johns – Bos Fest Lowen
• Jerry Sethir
• Nicholas Williams – Gorthewer
• Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

• “Eus keus” – Gwenno
• “Fulenn” – Alvan hag Ahez
• “Hernen rudh” – Dalla
• “An werin” – Asteveryn
• “Namm du” – Andrew Barkla
• “Kan an pyskador Kernewek” – Keur Heb Hanow
• “Holya Spyrys Tramor” – Skwardya
• “Esgair Llyn” – Dafydd Iwan
• “Vug” – Crowd Control

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – Argemmynner Tivvy

Yma Bagas-Gwariva Norvys Byghan ow talleth kuntell arghans der Crowdfunder rag solempnyans blydhynyek Fest a Wolowys yn Kardigan y’n vlydhen ma. Yma keskerdh pub blydhen y’n seythunyow ow mos war-tu ha Nadelik, an 5es a-vis Kevardhu hevlyna, ha golowys arbennik yw gorrys orth drehevyansow a-dro dhe’n dre. Y’n vlydhen ma yma an ordenoryon ow profya towl dhe ystynna an hwarvos dre wul moy a lugern y’n keskerdh.

Lywyores, Ann Shrosbree, a leveris: ‘An hyns a woslowys y’n vlydhen usi passys o pur deg ha ni a geworras sterennow kowrek dhe Gastel Kardigan ha’n Guildhall, ev a weresas gul dhe Gardigan bos tyller a’n tekka y’n seythunyow kyns Nadelik.’

Perghynnores a negys teythyek, Vikki, a leveris: ‘Yth esa heudh bras dre wul an lugarn dowrgi kowrek y’n vlydhen usi passys gans gweres a artweythyon Norvys Byghan.’

Y fydh hwarvos ilowek ynwedh rag kavoes arghans a-barth an hwarvos gans bandow ska ha reggae The Chalk Outlines ha Bad Bananas.

Konselor an Konteth, Clive Davies, a leveris: ‘An Keskerdh Lugern Kowrek, re dheuth ha bos hwarvos yw a-res yn Kardigan hag y’n vlydhen usi passys yth esa moy ages tri hans lugarn ha’n hwarvos a dennas moy ages unnek mil godrigor dhe’n dre.’ .

Yn Iwerdhon – The Irish Times

Unn lywyer ughella yn Konsel an Konteth Mayo re justifias y lavar ow pysi orth tus dhe skonya gul negys gans perghennogyon a jiow dy-goel. Tom Gilligan, lywyer an konsel a-barth chiow ha fordhow a leveris yn keswel gans RTE: ‘Yth eson ni yn mysk a woredhomm chiow, pur vysi yw ni dhe vires orth fordhow oll dh’y dhigelmi, nyns eus travyth yw andhadhladow. Yth eson ni ow hwithra nebes fordhow yn Mayo; tybyansow a-dro dhe doll chi-dy’goel ha prenans yn konstrinus y’ga mysk.’

Y lavarow a dhallathas neb arvreus wosa ebost a dhannvonas ev dhe unnek esel an konsel may leveris ev a dro dhe’n tybyansow ynno.

Ev a geworras: ‘Y hwrug vy profyans der ebost nos dy’Sul a-dro dhe’n tybyansow rag dyghtya orth chiow dy’goel ha chiow gwag. Herwydh niveryans dew vil dew warn ugens, yma pymp mil, naw kans, seyth ha peswar ugens chi dy’goel yn Mayo, hag yn mysk goredhomm chi, res yw dhyn trevow rag tus yn le trevow rag sesonyow. Ytho, an tybyans a-dryv an skonyans ma yw dhe ughelhe gweladewder a’n effeyth gwrys gans chiow andhevnydhys orth kemmyniethow teythyek, rag kennertha dasfurvyans a bolisiow ha toll orth nessa chiow gwag, hag ynwedh rag herdhya perghennogyon a jiow dy’goel war-tu ha’ga gwertha, po aga gorra y’n marghas gobrena. Yma tus y’gan rolyow ow hwilas chi, tus re beu res ostyans goredhommek anfast, hag ogas hwegh mil chi yw gwag dre bo naw, deg po unnek mis y’n vlydhen. Ha tus yw wolkomm yn Mayo; res yw dhyn kavoes tournyaseth.’

Mr Gilligan a leveris bos y brofyans a-dro dhe dhervynn devar a-dhiworth perghynnogyon chi ha dehweles an chiow ma yn devnydhyans.

Yn Alban – The Scotsman

Darleser STV a vydh lonchya gonis kenwerthek radyo nowydh rag Alban. Y fydh an gonis nowydh gwrys rag bos da gans tus ynter pymthek warn ugens ha peswardhek ha dew ugens bloedh, hag y selva a vydh yn Penndhrehevyans STV yn Kay an Keynvor Hebask yn Glasgow. Kavadow y fydh der radyo bysyel ha warlinenn.

Gwaytys yw an gonis dhe dhallath a-dro dhe benn an vlydhen ma.

An negys a vydh lywys gans Graham Bryce, kyns pennsoedhek Bauer Media UK. Henwyn an penngommendysi a vydh deklarys diwettha y’n vlydhen ma.

STV a lever bos an brassa niver a dus ow koslowes orth an radyo myttinweyth pan o an isella niver a dus ow mires orth an pellwolok hag an konter ow pos gwir gorthugherweyth, ytho gonis radyo STV a vydh oberi yn ta ryb aga gonis pellwolok. Yn-medh Mr Bryce: ‘Da yw genev dhe hembronkya an negys nowydh gans STV, hag kyfyansek ov agan gonis kenedhlek nowydh dhe brofya neppyth dihaval hag yntanus. Y fydh gonis kennedhlek kenwerthek rag Alban gans kommendysi, nowodhow ha devnydhyow yw fogellys orth goslowysi ow triga yn Alban.’

Kannas STV a leveris gwrians a wonis radyo bos ystynnans gnasek rag an kowethas a wra negys argemmynna krev yn y negys bysyel hag klewadow.

NOWODHOW AN SEYTHEN

Ethola pennledyer nowydh Konsel Kernow re wrug politigyon.

Leigh Frost a vydh ow kemeres an soodh wosa y barti dhe ervira kesoberi gans konseloryon omsevyek rag rewlya yn Lys Kernow.

Dri dh’y benn a wra lies seythen a stegyans ynter oll an partiow drefen nag esa parti vydh neb a allsa rewlya a’y honan wosa an etholans orth dalleth an mis.

Wor’tiwedh, Reform UK a gildennas yn unn leverel na allsens i kavos lowr a gonseloryon dhe gesoberi gansa – kynth yns an brassa parti gans eth konseler warn ugens.

Res o dhe’n parti, ledyes yn Breten Veur gans Nigel Farage, dhe gavos peswar konseler ha dew ugens.

Y fydh Dan Rogerson y’n kabynet – ev a wre representya Kernow Gledh y’n San Stefan – ev a wre studhya Kernewek ynweh.

***

Tempredh an mor a-derdro dhe arvor Kernow re wrug sordya y’n seythen yw passys.

Yma dowr orth peswar degre tomma ages usadow yn nebes tylleryow.

Pobel skiansek a grys bos godros dhe vewnans y’n mor ha deantel rag pobel ow neuvya ynwedh.

***

Y fydh dehwelyans dhe gowbal a Gernow ow tretha Dowr Tamer.

Dell hevel, Kowbal Kaltock yw yn mysk an kottha yn Breten Veur – mes an treth, mil bloodh ha moy y oos ynter Kernow ha Dewnens, a dheuth dh’y benn nans yw deg bledhen.

***

Kowethas maga plansow yn Pennsans re waynyas y bympes medal owrek y’n Diskwedhyans Bleujennow Chelsea.

Surreal Succulents a gavas an pewas bras y’n hwarvos restrys gans an RHS yn Loundres.

***

Y fydh okshon dhe wertha plat-niver karr Jethro.

Yma J35 TER dhe wertha gans tacklow divers erel kepar ha jynnow bargen tir ha chi an komyk dhe Lewdown yn Dewnens.

Dell hevel, an niver a allsa sevel moy es dewthek mil peuns.

Jethro o meurgerys yn Kernow ha merwel a wrug kyns Nadelik dew-vil-onan-warn-ugens.

***

Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy Nessa seythen.

YMA Y’N DOWLEN MA

• Matthew Thomason and Elizabeth Ellis – “Arlodhes a Shallott”
• Jerry Sethir
• Nicholas Williams – Dewosow medhow
• Nowodhow an seythen

Kanow an seythen ma

• “An wrannen” – Ragamuffin
• “Saltash Dubbing” – Bagas Degol
• “Myrgh an Mor” – Elizabeth Freeborn
• “Fermanagh Highlands/Donegal Highlands/John Doherty’s/King George IV” – Altan
• “Ow avon splann” – Graham Sandercock hag erel
• “Catrin” – Gorki’s Zygotic Mynci
• “Tolla Rooz” – Red River Singers
• “An marghek” – Cam Kernewek
• “Delyow Sevi / Hard Rock Miner” – Martha Woods

Nowodhow Broyow Keltek gans Jerry Sethir

Yn Kembra – BBC Kembra

Kyns politeger a’n parti Lavur, Delyth Evans re dheuth ha bos kadoryes S4C, yn le kyns Esel Senedh a’n parti gwithadorek Guto Bebb. Hi a dhallathas y’n soedh dhe’n kynsa a vis Me wosa bos ordenys gans Skrifenyades an Stat a-barth Gonisogeth, Media ha Sport, Lisa Nandy.

Ordenys ynwedh yw pymp esel nowydh kesva S4C; Dr Gwenllian Lansdown Davies, Dyfrig Davies, Wyn Innes, Betsan Powys and Catryn Ramasut. Dew anedha re beu esel Plaid Cymru y’n termyn yw passys – Gwenllian Davies o konsellor bys dew vil hag unnek ha Pennsoedhek an parti ynter dew vil ha seyth ha dew vil hag unnek. Ynwedh hi yw pennsoedhek bagas adhyskans yeth Kembra rag bloedh a-varr Mudiad Meithrin. Jornalyas o hi ynwedh, owth oberi gans HTV Kembra rag gul towlennow materyow arnowydh Y Byd ar Bedwar.

Dyfrig Davies, yw kyns pennsoedhek a gowethas pellwolok, re wrussa argemmynnow rag an parti nans yw a-dro dhe dheg blydhen.

Betsan Powys yw kyns pennskrifer politek BBC Cymru ha kyns pennskrifer gonisyow yeth Kembra yn radyo ha warlinenn.

Pennsoedhek S4C, Geraint Evans, a leveris ‘Delyth a dhri palster a berthyans ledyeryans ha governans keffrys ha passhyon rag gweles yeth Kembra seweni yn pub korn an pow. Yma mall genev vy my ha’n re erell y’n bagas S4C a oberi gans Delyth ha ni ow talleth chaptra nowydh y’gan istori.’

Yn Iwerdhon – RTE

Breusyas re wrug kummyas rag daswel breusyek orth an ervirans gans menystres Stormont dhe worra sinweyth diwyethek yn Gorsav Meur Kresel yn Belfast.

Breusyas Scofield a leveris an chalenj erbynn menystres Liz Kimmins gans gweythresydh lelyas Jamie Bryson re dreussa an ‘amal dhadhladowans’ rag dendil daswel breusyek.

Yn-dann rewlyow Stormont, res yw erviryansow yw tybys bos po a-vri po gorthargyadow bos dadhlas yn kuntelles gans an keffrysyans nerth, kyns es menester yn unnik. An parti DUP a deris bos devar dhe’n menystres dhe worra an ervirans dhe’n Kessedhek Gweythresek.

An daswel a vydh hwarvos yn mis Gwynngala, hag an ragdres dhe dhrehevel an sinweyth orth kost a gans ha hanter kans mil a beunsow re beu hedhys erbynn siwyans an chalenj laghel.

Yn y dhadhlans erbynn an dasweles, Tony McGleenan, kannas an Asrann a Isframweyth, a leveris nag o gorthargyadow an ervirans awos difyk a betisyon rag y dhri a-rag an Kessedhek Gweythresek yn mis Meurth drefenn nag esa sinans a saw unn esel yn le an deg warn ugens o res.

Gwaytys yw bos gwrys an daswel der unn jydh yn mis Gwynngala.

Yn Alban – STV

Nessa kowbal Fergusson Marine, hag yw milvilyow a beunsow dres y dowlargh ha diwedhes dre vlydhynyow a vydh delatys der hwegh mis moy dhe gyns.

Yma’n kowbal Glen Rosa ow pos drehevys hwath hag yma kost leun a’n dhew worhel owth ynkesshe bys ogas dhe beswar kans ha tri ugens milvil, hag yw moy ages pedergweyth an kost derowel a seytek ha peswar ugens milvil.

Lonchyans an dhew gowbal a veu towlennys rag dew vil hag etek. An kynsa kowbal, an Glen Sannox a veu lonchys y’n vlydhen yw passys, ha’n gwaytys o an Glen Rosa dhe vos lonchys y’n vlydhen ma, mes lemmyn an gorhelgarth a lever na vydh parys an Glen Rosa kyns mis Ebryl dew vil hwegh warn ugens.

Pennsoedhek nowydh, Graeme Thomson, a leveris ‘Nyns yw hemma an dekleryans a vynnyn ni gul y’n termyn ma y’n oberenn, ha ny yllyn ni gorleverel agan konvedhyans a’n roweth a brovia rol dermynyow delivrans gwirvosek rag skoedhya CalMac dhe brovia gonis fydhyadowwa ha nerthekka dhe’n kemmyniethow a serv ev.

Yn Manow – Manow Hedhyw

Moy ages mil tus yowynk re guntellas rag hwarvos sport a’n brassa y’n vlydhen dhe’n Gresenn Genedhlek Sport dy Sadorn yw passys. Yth esa gwrys meur a sportys dihaval, y’ga mysk; pelldroes, hokki, vollibol, ha res kerdhes.

Treynyans rag an Gwariow Yowynkneth Manow a dhallathas yn mis Genver hag an seythun ma o an chons bras ragdha dhe dhiskwedhes an sleyghneth re dhisplegsons i.

Ordenys gans Sport Manow, an hwarvos, ha’n treynyans kyns a generth orth fleghes dhe besya gul sportys dre junya gans bagasow sport ha klubow an gemmynieth wosa an hwarvos.

NOWODHOW AN SEYTHEN

Yma skoodhyans kemenethek krev wosa teyluyow yn Lannstevan dhe gelli ogas ha pubtra awos tan. Flammow a dhistruyas rew treven dhe Dutson. Ny veu pystygys denvyth – byttegyns, yma kaskyrgh leel dhe gavos tacklow nowydh dhedha kepar ha dillasow hag erel.
***
Bord yeghes yn Kernow re erviras dhe dhegea Klavji Fowydh. An drehevyans a veu deges nans yw naw bledhen dhe wir – byttegyns, rewloryon a grys nag yw vas rag provia gweres yeghes. Yma an ervirans kynth esa kaskyrgh gans an gemeneth dh’y sawya.
***
Bardh Lillian James re dhyskas hy diwettha klass Kernewek orth oos etek bloodh ha peswar ugens. Hi re be orth y dhyski dres deg bledhen warn ugens. Synsys veu hy diwettha klass dhe’n hwarvos Kernewek Lowender yn Awstrali.
***
Rockoryon omsevyek The Libertines a vydh ow tos dhe Gernow an hav ma. Y fydh gig pennlinen dhedha orth an Sedhogyon Eden. Ledyes yns gans Pete Doherty… i a gavas sewena y’n chartys ilow avar y’n gansvledhen ma. I a vydh ow seni tressa warn ugens Mis Gortheren.
***
Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy nessa seythen.