Month: November 2025

An Radyo 048 – Mynstralek

Kanow an seythen ma

  • “Kan Kernow Divres” – Tir ha Tavas
  • “Fros Glasneth” – Mynstralek (gans Esme Tackley)
  • “Amhrán na farraige” – Lisa Hannigan
  • “Diskwedh dhymm an towl” – Kensey
  • Sedhek yn Tavern Melinji 1999
  • Sedhek Golrooz 2015
  • “War lann an gover” – James Hawken
  • “Drehevoryon Empureth” – Mamvro
  • “Nyns yw es” – Skwardya

Nowodhow an Norvys Keltek

Yn Kembra – nation.cymru

Aberystwyth re junyas roesweyth ollvysel a dri hans sita re beu aswonnys rag aga hoethter yn oberennow gwriansek a-dreus dhe’n Norvys, ha dos ha bos an kynsa sita yn Kembra yw Sita a Wonisogeth UNESCO.

An aswonnvos a dheu wosa ombrofyans gans Keskowethyans Dinas Llen ow tiskwedhes kolonn lyennek Aberystwyth ha’y lyverjiow, goelyow, gwarivaow, hwarvosow gonisogethek, arethow, kresennow a hwithrans, dyllo, bardhonieth ha skrifa.

Professor Mererid Hopwood a’n Asrann a Studhyansow Kembrek ha Keltek yn Pennskol Aberystwyth a leveris: ‘Hemm yw an kynsa ranndir yn Kembra a veu aswonnys gans roesweyth Sita Gwriansek UNESCO, ha’n styr a henna a dres sita Aberystwyth ha Konteth Keredigion, bys yn gwariva gennedhlek hag ollvysel. Yma chons dre hemma dhe galeshe an ertach lyennek yw da genen y’n tyller ma ha ni orth y gevranna gans an norvys. Yma lavar yn kembrek a lever an ober dhe dhalleth wosa gwaynya piwas hag yth eson ni ow kwaytya lemmyn an ober a dhegemmeres an charj a dheu gans an aswonnvos a vri ma.

Yn Iwerdhon – RTÉ

Kannas a-barth Fleghes, Doktour Niall Muldoon re bysis mayth ynkorforra Governans Iwerdhon Kevambos an Kenedhlow Unys yn kever Gwirvosow a Fleghes yn lagha Iwerdhonek.

Hag ev ow lonchya lyver yn Sligo, Mstr Muldoon a leveris orth Nowodhow RTÉ nag usi ow pos kollenwys gwirvosow a nebes fleghes yw gorrys yn-dann anles, ha hemm yw an skila y asrann dhe bysi orth an Governans dh’y wul.

Soedh an kannas a veu sevys yn dew vil ha peswar rag avonsya ha difres gwirvosow a fleghes oll, hag i a hwither gythow a-dro dhe wonisyow provys dhe fleghes gans restransow poblek.

An lyver esa ev ow lonchya yw henwys ‘Gwither an Gwirvosow’ po ‘Coiméadaí na gCeart’, lyver diwyethek skrifys gans fleghes rag fleghes a-dro dhe ober y soedh. Bagas a fleghes a-dhiworth Sligo a skrifas ha lymna an lyver ha dyllys o gans kowethas dyllo ‘Kid’s Own’.

Doktour Muldoon a leveris: ‘Yma devar dhe’n Stat, ha dhyn ni oll, dhe surhe tus oll a dheu yn Iwerdhon, fleghes ynwedh, dhe vos dyghtys gans dinita, ha surheans i dhe vos salow. Res yw neb keskows a-dro dhe omynvroans dhe vos gwrys gans medrans orth an tybyans a reowta rag bewnansow denel.

Wosa garowder yn protestyans erbynn omynvroans y’n pennseythun usi passys nebes fleghes a veu shyndys ha Doktour Muldoon a leveris bos henna diwettha siwyans an kows a-dro dhe gas war-tu hag ynvroysi.

Ev a leveris: ‘Y tal bos Iwerdhon tyller mayth yw salow pub flogh yn y weli nosweyth.’

Yn Alban – STV

Yma alusenedh ‘Kreftow Ertach’ ow pysi orth Governans Alban dhe brovia skoedhyans brassa rag kynsernethow yn kreftow-dornweyth usi y’ga ‘rol-rudh’ a greftow peryllys hag yn-dann peryll a dhisomdhiskwedhes yn tien.

Y’ga mysk yma negysyow haval orth gul pibennow-sagh, gwrys gans Gibby MacNaught. Gibby yw onan a neb lies a dus a yll gul pibennow-sagh, hag ev y honan a wra an prennweyth, ledherweyth, ha tavosow-son.

Yn Braemar, Alasdair Colquhoun a wra ‘sporrans’ dre dhorn dre dhevnydhya fordhow re beu devnydhys der kansblydhynyow.

Skentoleth a wul pibennow-sagh ha ‘sporrans’ re beu kresel yn gonisogeth Alban dre oesow, mes lemmyn mar skant yns i may fons i gorrys y’n ‘rol rudh’ hag ymons i yn-dann wodros a dhisomdhiskwedhes bys vynitha.

Daniel Carpenter a-dhiworth Kreftow Ertach a leveris: ‘Yma marghas selys yn ta dhe veur a’n dus ma, mes drefenn bos an draow gwrys dre dhorn, ny yllons i brashe aga negys lowr dhe wul gober lowr dhe dremena aga sleghneth dhe’n nessa henedh ha nyns yw an system a gynserneth drehevys rag an negysyow byghan ma. Skoedhyans yw pur gales dhe gavoes.’

Yn Manow – Gonisogeth Manow

Arwoedhik Yeth Manow flamm-nowydh rag Aspioryon ha Gidyoresow re beu lonchys gans Gonisogeth Manow.

Yma ragdres a-dro dhe’n arwoedhik henwys Gaelg Aboo (Garm Lowen rag Yeth Manow) a vydh pesya bys mis Gwynngala dew vil hwegh warn ugens avel rann solempnyans Yeth Manow dew vil hwegh warn ugens.

Desinys veu rag fleghes ha tus yowynk ynter peswar bloedh hag etek bloedh a-ji y’n movyans Aspioryon ha Gidyoresow, hag an arwoedhik yw an kynsa huni a-barth Manowek hag y fydh kavadow dhe voy ages mil tus yowynk. Ynwedh, y fydh lyver-gidyans ha gwiasva gans gwydhyowyow, restrennow-son ha pdfow pryntyadow rag skoedhya dyski an Yeth.

NOWODHOW AN SEYTHEN

Benyn re verwis yn Kernow wosa karr ha van dhe skwattya. Hwarvos a wrug y’n park kerri Waitrose yn Essa.
An venyn o etek bloodh ha tri ugens.
***
Gorhel stoffys nowydh dhe vos usys ynter Kernow ha Syllan re beu lonchys yn Vietnam. Henwys yw Menawethan wosa karrek y’n mor Syllan. Usys vydh y’n le an Gry Maritha gans an Kowethas Gorhel Ethen Enesow Syllan. Prevys vydh y’n mor nessa bledhen kyns es goolya dhe Bennsans ha dalleth y ober.
***
Morvleydh Lego kevys y’n mor war arvor Kernow re beu werthys yn okshon. Gesys y’n dowr ogas ha Penn an Wlas veu 1997 pan wrug beudhi gorhel Tokyo Express. Tennys mes an mor veu gans pyskador Richard West neb a’n gwerthas orth pris peswar kans peuns deg warn ugens.
***
Penn an linen re dheuth dhe Dren an Tir Tewynblustri. Yma an berghenoryon orth y wertha dhe Gembra gogledh wosa y lewya a-derdro dhe’n dre a-dhia dew-vil-etek.
***
Henn yw oll an seythen ma – y fydh moy nessa seythen.